بررسی تأثیر سرمایه گذاری در فناوری اطلاعات (it) بر کارایی عملیاتی بانک ها

چکیده در طول چندین دهه گذشته ، سازمان های تجاری مدرن مقادیر قابل ملاحظه ای سرمایه را در حوزه تکنولوژی اطلاعات (it) با هدف بهبود کارایی عملیاتی و توانایی رقابتی شان در صنعت به امید کسب منفعت ، سرمایه گذاری نموده اند. it به عنوان عاملی حیاتی برای حیات و رشد متعاقب و بیشتر موسسات تجاری در نظر گرفته می شود. امروزه فناوری اطلاعات همه کارکردها را در تمام سطوح سازمانی و اجتماعی تحت تأثیر قرارداده و موجب تغییرات اساسی در همه ابعاد زندگی به ویژه کسب و کار شده است. تاریخ نشان می دهد که صنعت بانکداری غالباً حوزه ای حیاتی و بحرانی برای بکارگیری و پیاده سازی تکنولوژی اطلاعات (it) است. به این معنی که در این حوزه که مزایای حاصل از بکارگیری it آنچنان قابل ملاحظه بوده که دستاوردها و فنون جدید مبتنی بر it سریعاً توسعه یافته و در دسترس قرار گرفته اند . اعتقاد شدیدی نسبت به این مسئله وجود دارد که it قطعاً برای حیات و رشد یک بانک ، عاملی حیاتی است . بر این اساس به نظر می رسد برقراری پیوند میان این مبحث و موسسات بانکی ، امری معنادار و مهم است. اکثر مطالعات اخیراً انجام شده در این راستا به حوزه بانکی ، غالباً به دو تکنیک که مبتنی بر تحلیل مرزکارا هستند ، معطوف شده است . چرا که آنها قادرند نکات جامعی را ورای آنچه از تحلیل نسبت های مالی برای ارزیابی و بهبود کارایی بانکی در دسترس قرار می گیرد ، ارائه دهند . بر این اساس مطالعه حاضر سرمایه گذاری در فناوری اطلاعات در موسسات بانکی مورد نظر را تحت عنوان تحلیل پوششی داده ها (dea) که رویکردی ناپارامتریک و مبتنی بر تحلیل مرزکاراست به منظور بررسی کارایی موسسات بانکی و تأثیر it بر هزینه و کارایی عملیاتی این قبیل موسسات، مد نظر دارد. این تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر نحوه گردآوری داده¬ها، توصیفی است. جامعه آماری این تحقیق کلیه شعب بانک¬های دولتی در حال فعالیت در استان خوزستان در سال مالی 1392 است؛ که براساس اطلاعات منتشر شده از سوی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، 440 شعبه بانک¬های ملی ایران، سپه، مسکن، کشاورزی و بانک توسعه تعاون را در بر می¬گیرد. بدین ترتیب با توجه به جدول مورگان، 205 شعبه به عنوان نمونه تحقیق، با استفاده از روش نمونه¬گیری تصادفی طبقه¬ای انتخاب شدند. برای بخش آمار این پژوهش نیز ار روش تحلیل پوششی داده ها (dea) استفاده گردید. در فرضیه اول، نتیجه به دست آمده نشان می دهد که میان دو متغیر عوامل فناوری اطلاعات و کارایی عملیاتی بانک ها رابطه معنی داری وجود دارد. در اینجا می توان گفت که پرداختن به فناوری اطلاعات موجب افزایش کارایی عملیاتی بانکها و دستیابی به سود بیشتر در عوامل زمان و رضایت مشتری می باشد. مطابق نتایج آزمون رگرسیون 7/15% از تغییرات کارایی عملیاتی بانکها ناشی از تغییرات عوامل فناوری اطلاعات است. در فرضیه دوم، نیز این نتیجه به دست آمده که میان سرمایه گذاری انجام شده در فناوری اطلاعات و کارایی عملیاتی بانکها رابطه معنی داری در سطح 99 درصد وجود دارد که بیانگر تأثیر سرمایه گذاری انجام شده در فناوری اطلاعات بر کارایی عملیاتی بانکها می باشد. مطابق نتایج آزمون رگرسیون 6/35 درصد از تغییرات کارایی عملیاتی بانکها ناشی از تغییرات سرمایه گذاری در فناوری اطلاعات است. در فرضیه سوم، میان سرمایه گذاری انجام شده در فناوری اطلاعات و هزینه عملیاتی بانک ها رابطه معناداری در سطح 99 درصد وجود دارد. که بیانگر تأثیر سرمایه گذاری انجام شده در فناوری اطلاعات بر هزینه عملیاتی بانک ها به میزان 1/80 درصد می باشد. مطابق نتایج آزمون رگرسیون 1/64 درصد از تغییرات هزینه عملیاتی بانک ها ناشی از تغییرات سرمایه گذاری در فناوری اطلاعات است. بدین معنی که سرمایه گذاری در فناوری اطلاعات و عوامل مربوط به آن قادر خواهد بود به میزان بسیار زیادی تغییراتی در هزینه عملیاتی بانکها ایجاد نماید که عامل مثبتی در روند صعودی سود خالص بانکها خواهد داشت.