بررسی رابطه بین سواد رسانه ای و هویت اجتماعی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز

در دنیای امروز که به عصر ارتباطات و اطلاعات موسوم است، تحولات بسیار عظیم علمی و رشد فناوری های ارتباطی و اطلاعاتی، بستر تعامل و روابط بین فرهنگ ها را گسترده تر و حفظ هویت را بسیار دشوار نموده است. تحقیقات بسیاری در حوزه ارتباطات، نقش رسانه ها را در خلق و باز سازی هویت های متفاوت، چند لایه، ناپایدار، بی ثبات، متغییر و منعطف بسیار کارآمد و تاثیرگذار ارزیابی می کنند و لذا امروزه سواد رسانه ای مبتنی بر استفاده آگاهانه از محصولات رسانه ای به منزله رویکردی نوین و ساز و کار مقاوت در برابر سیل پیام های رسانه ای مطرح است. این تحقیق در صدد بررسی رابطه بین سواد رسانه ای و هویت اجتماعی در بین دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز است. از این منظر ضمن مروری بر فضای مفهومی موضوع، از رویکرد تاجفل و ترنر برای تبیین هویت اجتماعی و نیز از الگوی پنج سطحی مرکز سواد رسانه ای cml آمریکا جهت تبیین مفهوم سواد رسانه ای بهره گرفته و با عنایت به فرضیاتی که از این تئوری ها با توجه به ویژگی جامعه آماری مورد مطالعه اخذ شده در صدد شناسایی رایطه بین سواد رسانه ای و هویت اجتماعی دانشجویان مذکور می باشیم. این پژوهش از نوع کاربردی و با روش پیمایشی و تکنیک پرسشنامه بر روی 414 نفر از دانشجویان جامعه آماری که به شیوه نمونه گیری تصادفی ساده با ضریب اطمینان 95 درصد انتخاب شده اند،انجام گردیده.جهت بررسی روایی شاخص ها از ضریب آلفای کرونباخ استفاده گردیدو اعتبار صوری پرسشنامه توسط اساتید صاحبنظر و مجرب در این حوزه مورد تایید قرار گرفت. بر اساس یافته های تحقیق؛ میانگین میزان سواد رسانه ای و هویت اجتماعی دانشجویان در حد متوسط است و فرضیه های تحقیق مبنی بر وجود رابطه بین ابعاد پنج گانه سواد رسانه ای و هویت اجتماعی تایید گردید. همچنین بر اساس نتایج این تحقیق میزان شناخت دانشجویان از رسانه ها در حد پایین می باشد و حدود 63 درصد دانشجویان بصورت عادی و غیر هدفمند از رسانه ها استفاده می کنند.تحلیل رگرسیون چند متغیره نشان داد که تنها 21 درصد تغییرات هویت اجتماعی دانشجویان تحت تاثیر متغیرهای مستقل این تحقیق است و 79 درصد دیگر تغییرات هویت اجتماعی تحت تاثیر عوامل ناشناخته است که نیاز به بررسی دارد. با عنایت به نتایج و یافته های این پژوهش به نظر می رسد گنجاندن چند واحد درسی با موضوع؛ آموزش سواد رسانه ای جهت دانشجویان دانشگاههای کشور که از اقشار فرهیخته جامعه هستند، امری ضروری است. بدیهی است هر چقدر سواد رسانه ای افراد بیشتر باشد، میزان آسیب پذیری از پیام های رسانه های بیگانه کاهش و میزان استفاده درست و بهینه از محتوای مطلوب رسانه ها افزایش می یابد. همچنین موجب حفظ هویت اجتماعی افراد در برابر هویت های دگرگونه و پوج رسانه ها می گردد.