اثر منابع کلسیم و سیلیسیوم برphytophthora pistaciae، عامل انگومک درختان پسته

بیماری انگومک پسته یکی از بیمارهای مهم پسته در ایران است. مطالعه ی حاضر برای دست یابی شیوه ای سازگار با محیط زیست برای مدیریت عامل این بیماری، phytophthora pistaciae، با استفاده از نمک های معدنی کلسیمی و سیلیسیومی انجام گرفت. در این پژوهش اثر مستقیم و غیرمستقیم نمک های کلرید و سولفات کلسیم، و سیلیکات سدیم و پتاسیم در شرایط آزمایشگاه و گلخانه بر p. pistaciae و بیماری ناشی از آن بررسی شد. نتایج نشان داد که در شرایط آزمایشگاه کلیه ی نمک ها موجب کاهش معنی دار رشد، وزن خشک ریسه و تولید اسپوارنژیوم بیمارگر شدند. غلظت های 10 و 20 میلی مولار سیلیکات پتاسیم و 7/1 میلی مولار سیلیکات سدیم صد درصد از تولید اسپوارنژیوم ممانعت کردند. بررسی ها نشان داد که پ هاش نمک های کلسیم تأثیری بر رشد پرگنه ی بیمارگر نداشتند، اما در شرایط آزمایشگاهی بیش ترین اثر نمک های سیلیسیوم ناشی از پ هاش این نمک ها بود. در این بررسی مشخص شد که نمک های کلسیم و سیلیسیوم استفاده شده موجب تحریک تولید فرم جنسی در این شبه قارچ می شوند. کلرید کلسیم موجب کاهش ابعاد و حجم اسپوارنژیوم، ابعاد آنتریدیوم، قطر و حجم اٌاٌگونیوم و اٌاٌسپور شد. در مقابل سولفات کلسیم تأثیر کم تری بر قطر و حجم اٌاٌگونیوم داشت اما قطر و حجم اٌاٌسپور را به شکل معنی داری افزایش داد. نمک های سیلیسیوم موجب کاهش ابعاد و حجم اسپورانژیوم و نیز افزایش قطر و حجم اٌاٌسپورها شدند، اما تأثیر معنی داری بر ابعاد و حجم اٌاٌگونیوم نداشتند. نمک های کلسیم موجب تحریک تندش سیست ها شدند، در حالی که نمک های سیلیسیوم تندش سیست ها را به شکل معنی داری کاهش دادند و تمامی غلظت های سیلیکات پتاسیم و غلظت های 3/1 و 7/1 میلی مولار سیلیکات سدیم صد درصد از تندش سیست ها جلوگیری کردند. هیچ یک از غلظت های سیلیکات سدیم و غلظت 5/1 میلی مولار منابع کلسیمی در مقایسه با شاهد تأثیر معنی داری بر رهاسازی زئوسپورها نداشت، در حالی که غلظت های مختلف سیلیکات پتاسیم و غلظت های بالای 5/1 میلی مولار منابع کلسیمی موجب کاهش معنی دار رهاسازی زئوسپورها شدند. آزمایش های گلخانه ای نشان داد که کاربرد نمک های کلسیمی و سیلیکاتی موجب کاهش بیماری از طریق کاهش درصد کلنیزه شدن ریشه، کاهش مرگ و میر گیاهان باقلا (میزبان یک ساله ی بیمارگر) و ارقام مختلف پسته (سرخس، بادامی ریز زرند و قزوینی)، کاهش پوسیدگی ریشه ی گیاه باقلا، و ریشه و طوقه ی ارقام مختلف پسته می شود. اثر نمک های کلسیمی و نمک سیلیکات پتاسیم در کاهش بیماری بر رقم سرخس بیش از سایر ارقام بود در حالی که سیلیکات سدیم بیش ترین اثر را در کاهش بیماری رقم بادامی ریز زرند نشان داد. بررسی غلظت عناصر کلسیم و سیلیسیوم به ترتیب با استفاده از دستگاه های جذب اتمی و آی سی پی مَس افزایش غلظت این عناصر را در ریشه و شاخساره ی گیاهان باقلا و پسته نشان داد. در این مطالعه هیچ یک از نمک ها اثری بر پ هاش خاک نشان ندادند و قابلیت هدایت الکتریکی خاک تنها در غلظت های هشت و 15 میلی مولار نمک های کلسیمی افزایش یافت. بر اساس نتایج به دست آمده سیلیکات سدیم نسبت به سایر نمک های بررسی شده برای مدیریت بیماری گموز ناشی از p. pistaciae مزایای بیش تری دارد.