بررسی اثرکوتاه مدت و بلندمدت تغییر حجم نقدینگی بر روی سطح عمومی قیمتها در اقتصاد ایران 1345-1390

امروزه اقتصاددانان تورم را به عنوان یکی از بنیادی ترین مشکلات اقتصادی ارزیابی نموده اند. اگر چه مطالعات فراوانی در جهت شناسایی بهتر این پدیده و یافتن راهکارهای مناسب برای آن صورت گرفته است، لیکن پیچیدگی و اهمیت این موضوع باعث گردیده تا در این تحقیق به بررسی اثر کوتاه مدت و بلند مدت تغییر حجم نقدینگی بر روی سطح عمومی قیمتها بپردازیم. به منظور دستیابی به هدف این تحقیق، پس از بیان مفاهیم نظری پیرامون تورم و نقدینگی و مروری بر تحقیقات انجام شده در این رابطه، به بررسی اطلاعات و آمار اقتصاد ایران مربوط به دوره زمانی 1390-1345 و میزان همبستگی تورم و حجم نقدینگی در دوره مذکور می پردازیم. سپس با استفاده از روش آلمون و با جمع آوری داده های پژوهش از آمار سری های زمانی اقتصادی بانک مرکزی، مجلات اقتصادی بانک مرکزی و صندوق بین المللی پول برای بازه زمانی 1390-1345 به صورت فصلی، به تحلیل اثر کوتاه مدت و بلند مدت تغییر حجم نقدینگی بر روی سطح عمومی قیمتها پرداخته می شود. نتایج حاصل از برآورد مدل نشان می دهد که هر چند رابطه تورم و نقدینگی یک به یک نیست؛ اما بین این دو متغیر رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد، به طوری که یک درصد افزایش در حجم نقدینگی در یک دوره معین، موجب افزایش در نرخ تورم به میزان 45/0 درصد در طی 5 فصل می گردد. نکته دیگر اینکه طبق نتایج تحقیق، بین فصول مختلف سال و تورم رابطه معنی داری وجود دارد، همچنین جنگ تحمیلی اثر مثبت و معنی داری بر روی نرخ تورم داشته است. در ضمن با مقایسه اثرگذاری حجم نقدینگی بر روی نرخ تورم کشور در بازه های زمانی مختلف مشاهده می شود که در سالهای بعد از پیروزی انقلاب شدت اثرگذاری نوسانات پولی بر تغییرات قیمتها افزایش یافته است. همچنین در دوره زمانی 90-1380، روند اثرگذاری تغییر حجم نقدینگی بر روی نرخ تورم نسبت به سالهای قبل از آن تغییر پیدا کرده است؛ بدین صورت که اولین اثر مثبت تغییر حجم نقدینگی بر روی نرخ تورم پس از 2 فصل می باشد و تا 6 فصل باقی می ماند، این اثر پس از 5 فصل به نقطه ماکزیمم می رسد و بعد از آن شروع به کاهش می کند. در نهایت پیشنهاد می شود که بانک مرکزی در هنگام اتخاذ سیاستهای پولی استقلال داشته باشد و جبران کسری مالی دولت از طریق کانا ل های دیگری غیر از افزایش نقدینگی صورت گیرد. علاوه بر این، پایداری تأثیر تغییرات حجم نقدینگی بر سطح تورم نکته بسیار مهم و اساسی است که باید توسط دولت و سیاستگذاران اقتصادی کشور مد نظر قرار گیرد. واژه های کلیدی: تورم، حجم نقدینگی، کوتاه مدت، بلند مدت، وقفه چند جمله ای آلمون.