شبیه سازی پویایی کربن آلی خاک در چمنزارهای استان کردستان

این پژوهش به منظور شبیه سازی پویایی کربن آلی خاک چمنزارهای استان کردستان (منطقه بلدستی و گردنه صلوات آباد دهگلان) و همچنین بررسی اثر تغییر کاربری چمنزار به کشت گندم و یونجه بر برخی از ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک انجام شده است. برای شبیه¬سازی پویایی کربن آلی خاک از مدل century استفاده شد. در هر یک از سایت¬های مطالعاتی مناطق معرف تعیین گردید و نمونه برداری خاک و گیاه به روش تصادفی- سیستماتیک انجام شد. برای شبیه سازی ابتدا مقادیر کربن، نیتروژن، فسفر و گوگرد گیاه و خاک و همچنین لیگنین گیاه در مناطق مذکور اندازه گیری شد. سپس با استفاده از داده های تحقیق و منابع علمی پارامترهای مدل تعیین گردید. تجزیه و تحلیل داده ها با تجزیه واریانس و استفاده از آزمون دانکن انجام شد. نتایج نشان داد اختلاف معنی داری بین کاربری¬های مذکور در سطح احتمال 5 درصد از لحاظ مقدار کربن آلی، فسفر، هدایت الکتریکی و وزن مخصوص ظاهری وجود دارد. تغییر در کاربری اراضی سبب کاهش کربن آلی و فسفر، تخریب ساختمان خاک، کاهش هدایت الکتریکی و افزایش وزن مخصوص ظاهری شد. در اثر تبدیل چمنزار به کشت یونجه و گندم کربن آلی خاک به ترتیب 32/64 و 87/64 درصد، فسفر به ترتیب 84/25 و 67/45 و هدایت الکتریکی 48 و 52 درصد کاهش پیدا کرده است. وزن مخصوص ظاهری نیز به ترتیب در گندم دیم و یونجه آبی 5/5 و 1/2 درصد افزایش یافته است. مقایسه کمیت های شبیه سازی شده با مشاهده شده نشان داد که کارایی مدل century در شبیه سازی کربن آلی خاک رضایت بخش است. نتایج پیش بینی های مدل در خصوص روند تغییرات کربن آلی خاک تحت سناریوهای مختلف حاکی از آن است که در دراز مدت کربن آلی خاک چمنزار تحت چرای اصولی با رعایت زمان چرا و ظرفیت چرا کاهش نخواهد یافت و لی دروی علوفه، چرای مفرط و خارج از فصل چرا و تبدیل چمنزار به کشت گندم و یونجه باعث کاهش مقدار کربن آلی و در نتیجه کاهش عملکرد اکوسیستم خواهد شد.