بررسی تأثیر مقدار نیتروژن کودی بر کارآیی استفاده از نیتروژن، رشد و عملکرد دو رقم برنج هاشمی و سپیدرود

بهبود کارایی استفاده از نیتروژن، یکی از مهم ترین راهبردهای مدیریتی برای بهبود عملکرد، کاهش هزینه¬های تولید و حفظ کیفیت محیط است. به منظور بررسی اثرات مقدار نیتروژن کودی بر رشد، عملکرد و کارایی استفاده از نیتروژن (nue) در دو رقم برنج (oryza sativa l.) هاشمی و سپیدورد، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک¬های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 92-1391 در مزرعه پژوهشی موسسه تحقیقات برنج کشور در رشت انجام شد. مقدار نیتروژن کودی شامل مقادیر 0، 40، 80، 120 و 160 کیلوگرم در هکتار بود. نتایج نشان داد که اثر نوع رقم و مقدار نیتروژن کودی بر شاخص سطح برگ، ارتفاع بوته، تجمع ماده خشک، اجزای عملکرد و عملکرد دانه، nueو غلظت نیتروژن معنی¬دار بود. اثرات متقابل بین نوع رقم و مقدار کود بر صفات سطح برگ (فقط در مرحله ساقه رفتن)، ارتقاع بوته، تعداد پنجه¬بارور، وزن دانه، غلظت نیتروژن معنی دار نبود. با افزایش مقدار نیتروژن کودی کلیه صفات به استثنای شاخص برداشت و nue افزایش یافتند. نتایج این آزمایش نشان داد که برای دستیابی به حداکثر عملکرد در رقم بومی هاشمی مصرف 120 کیلوگرم نیتروژن کودی در هکتار کافی بوده است ولی دستیابی به حداکثر عملکرد در رقم پر¬محصول سپیدرود مستلزم مصرف نیتروژن کودی به مقداری بیش از 160 کیلوگرم در هکتار می باشد. حداکثر کارایی نیتروژن در مقادیر کمتر نیتروژن کودی حاصل شد. anue دانه در مقادیر 40، 80، 120 و 160 کیلوگرم در هکتار به ترتیب 049/32، 49/30، 32/26 و 098/22 کیلوگرم دانه بر کیلوگرم نیتروژن بود. کارایی فیزیولوژیکی استفاده از نیتروژن برای تولید کل بیوماس (pnue total) از 905/39 کیلوگرم در کیلوگرم در تیمار 40 کیلوگرم در هکتار به 86/31 کیلوگرم در کیلوگرم در تیمار 160 کیلوگرم در هکتار کاهش یافت. کارایی زراعی- فیزیولوژیک استفاده از نیتروژن از 28/17 کیلوگرم در کیلوگرم در تیمار 40 کیلوگرم به 81/10 کیلوگرم در کیلوگرم در تیمار 160 کیلوگرم در هکتار رسید. همچنین کارایی بازیافت نیتروژن و بهروری نیتروژن با افزایش مقدار نیتروژن کودی کاهش می¬یابد.