اثر کودهای آلی و تلقیح میکوریزایی بر شاخص های رشدی، عملکرد و ویژگی های کیفی گیاه دارویی شوید (.anethum graveolens l)

به منظور بررسی اثر کودهای آلی، شیمیایی و تلقیح میکوریزایی بر شاخص¬های رشدی، عملکرد، اجزای عملکرد دانه و نیز عملکرد کمی و کیفی چین های مختلف گیاه دارویی شوید (anethum graveolens l.)، آزمایشی در سال زراعی 92-1391 به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک¬های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. منابع کودی در چهار سطح (کود گاوی، ورمی¬کمپوست، شیمیایی و شاهد) و تلقیح میکوریزایی در سه سطح (glomus mosseae، g. intraradices و عدم تلقیح) عامل اول و دوم آزمایش بودند. داده¬های آزمایش به دلیل تولید سه چین به صورت کرت¬های خرد شده در زمان در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی مورد تجزیه آماری قرار گرفتند. تیمارهای کودی به عنوان عامل اصلی و سه چین به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. طبق نتایج آزمایش، شاخص سطح برگ در مرحله¬ی اوج گل¬دهی به حداکثر مقدار خود رسید. در این مرحله کم¬ترین و بیش¬ترین شاخص سطح برگ به ترتیب در تیمارهای شاهد و کود گاوی (معادل 08/0 و 13/0) به دست آمد. بیش¬ترین و کم¬ترین عملکرد بخش سبزینه¬ای به ترتیب در چین دوم و چین سوم معادل 4259 و 2043 کیلوگرم در هکتار مشاهده شد. همچنین نتایج مقایسه میانگین ها نشان داد که شاخص سطح برگ، عملکرد بخش سبزینه¬ای، عملکرد ماده خشک، درصد و عملکرد اسانس، بین تیمارهای میکوریزایی با تیمار شاهد تفاوت معنی¬داری داشت. با این وجود بین تیمارهای تلقیح با g. mosseae وg. intraradices تفاوت معنی¬داری در صفات ذکر شده مشاهده نشد. عملکرد بخش سبزینه¬ای، عملکرد ماده خشک و عملکرد اسانس گیاه دارویی شوید در کودهای آلی (ورمی¬کمپوست و دامی) به طور معنی¬داری بیش تر از تیمار کود شیمیایی بود. وزن هزار دانه و وزن دانه در بوته در نتیجه کاربرد کودهای گاوی، ورمی¬کمپوست و همچنین تلقیح میکوریزایی به طور معنی¬داری افزایش یافت؛ به طوری که کاربرد ورمی-کمپوست به ترتیب باعث افزایش 7 و 50 درصدی وزن هزار دانه و وزن دانه در بوته نسبت به شاهد شد. علاوه بر این، تأثیر کودهای ورمی¬کمپوست و تلقیح میکوریزایی در افزایش عملکرد دانه، عملکرد اسانس و روغن معنی¬دار بود. با توجه به نتایج به دست آمده به نظر می¬رسد استفاده از انواع کودهای آلی در مقایسه با شیمیایی، نقش بیش¬تری در بهبود عملکرد کمی و کیفی گیاه شوید داشته باشد.