بررسی روش تکثیر قلمه ساقه و پیوند رومیزی گیاه زینتی ماگنولیا بنفش

به منظور بررسی تکثیر قلمه¬ ساقه و پیوند رومیزی درختچه زینتی ماگنولیا¬ی بنفش، بستر¬های ریشه¬زایی، غلظت¬های مختلف اسید ایندول بوتیریک، انواع قلمه ساقه، پیوند رومیزی نیمانیم و امگا و اثرات زمان گرفتن قلمه و انجام پیوند در شرایط گلخانه¬ای در چهار آزمایش مجزا در سال 1392-1393 مورد بررسی قرار گرفت. طرح آماری استفاده شده در این پژوهش بلوک¬های کامل تصادفی با آرایش فاکتوریل بود. در بخش تکثیر قلمه ای، ابتدا قلمه¬های نیمه خشبی نوع جانبی از درختچه¬های مادری تهیه شدند. برای تیمار قلمه¬ها، غلظت¬های صفر، 1000، 2000، 4000 و 6000 میلی گرم در لیتر اسید ایندول بوتیریک استفاده و قلمه¬ها در بستر مخلوط کوکوپیت+ پرلیت کشت شدند. پس از آن در آزمایشی دیگر به منظور بررسی تاثیر بستر کشت بر ریشه¬زایی قلمه¬های درختچه¬ی ماگنولیا¬ی بنفش، قلمه¬های نیمه خشبی جاری غیر انتهایی از درختان مادری تهیه شد و با دو غلظت هورمونی صفر و 4000 میلی¬گرم در لیتر اسید ایندول بوتیریک تیمار گردیدند و سپس در بستر¬های ریشه¬زایی مخلوط کوکوپیت+ پرلیت، مخلوط کوکوپیت+ پرلیت+ ورمی¬کولایت و مخلوط کوکوپیت+ ورمی کولایت کشت گردیدند. همچنین به منظور تعین بهترین نوع قلمه¬ی ساقه در تکثیر رویشی این درختچه، قلمه¬های نیمه¬خشبی انتهایی، نیمه خشبی غیر انتهایی، پاشنه¬دار و یک¬ساله تهیه و با غلظت 4000 میلی¬گرم بر لیتر اسید ایندول بوتیریک تیمار گردیدند و سپس در بستر مخلوط کوکوپیت+ پرلیت کشت شدند. در این آزمایشات صفات درصد ریشه¬زایی، درصد قلمه¬های کالوس¬داده، طول ریشه، تعداد ریشه، وزن تر ریشه، وزن خشک ریشه، وزن تر کالوس، تعداد جوانه¬های حاصله، تعداد برگ¬های حاصله، طول بلند¬ترین ریشه و درصد زنده¬مانی قلمه¬های ریشه¬دار شده پس از انتقال به گلدان اندازه¬گیری شدند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده ها اثر معنی¬دار بستر¬های ریشه¬زایی، اثر استفاده از تیمار اکسینی نسبت به عدم استفاده از آن و نوع قلمه¬ی ساقه را برای بسیاری از پارامتر¬های مثبت نشان داد. بستر مخلوط کوکوپیت+ پرلیت+ ورمی¬کولایت و مخلوط کوکوپیت+ پرلیت در بسیاری از پارامتر¬ها جزء بستر¬های مناسب بوده است. زمان قلمه¬گیری نیز بر اکثر پارامتر¬ها اثر معنی¬دار داشته و بیشترین میانگین¬ها مربوط به اوایل تیر ماه بود. همچنین از بین قلمه¬ها، قلمه¬ی پاشنه¬دار در بسیاری از پارامتر¬ها جزء بهترین بوده است. در مورد تیمار هورمونی، بیشترین درصد ریشه¬زایی، و اکثر صفات در غلظت 4000 میلی¬گرم در لیتر بوده است. در بررسی پیوند رومیزی،پایه ماگنولیا¬ی سفید و ماگنولیا¬ی بنفش تهیه و پیوند رومیزی امگا و نیمانیم انجام گردید و سپس قلمه¬ها با غلظت 4000 میلی¬گرم در لیتر اسید ایندول بوتیریک تیمار شدند و در بستر کشت گردیدند نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده¬ها نشان داد که پیوند نیمانیم و پایه سفید در اکثر پارامتر¬ها دارای برتری است.