نقش مجموعه سوسک های سرگین خوار در برداشت، تجزیه سرگین دام ها و پراکنش ثانویه بذرها در مراتع نیمه استپی استان چهارمحال و بختیاری

از جمله عملکردهای اکولوژیکی موجود در طبیعت تجزیه مواد¬آلی می¬باشد که به¬شکل وسیع توسط ارگانیسم¬های موجود در خاک انجام می¬گـیرند، اما در این بین حشرات به¬ویژه سوسک¬های سرگین¬خوار با برداشت و تجزیه سرگین و بازگرداندن مواد آلی به خاک پتانسیل بهبود کارایی مراتع را دارند. تحقیق حاضر جهت مطالعه تاثیر عملکرد سوسک¬های سرگین¬خوار در برداشت سرگین دام و پراکنش بذور در قسمتی از مرتع تحقیقاتی دانشگاه شهرکرد در قالب طرح کاملا تصادفی در فصول بهار، تابستان و پاییز انجام گرفت. اما در فصل زمستان به¬علت شرایط نامساعد جوی عملکرد این حشرات ثبت نشد. بدین منظور توری¬های با اندازه سوراخ¬های بزرگ وکوچک و سه کود دامی گوسفند، بز و گاو در شش حالت مختلف با شش تکرار به¬عنوان تیمار¬های مطالعه انتخاب شدند. جهت سنجش کارکرد اکولوژیکی این حشرات در انتقال بذور از مهره¬های پلاستیکی در سه اندازه به¬عنوان بذور تقلیدی استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم¬افزار 16spss انجام شد. نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد سوسک¬های سرگین¬خوار در هر سه کود مربوط به حالتی بود که احتمال حضور سوسک¬های اقامت¬گر، عدم حضور تونل¬گرهای بزرگ و غلتان¬گرهای بزرگ و همچنین حضور تونل¬گرهای کوچک و غلتان¬گرهای کوچک بررسی شد و بین سه کود تفاوت معنی¬داری وجود داشت (5%p‹). حداقل مقدار سرگین جابه¬جا شده در هر سه کود به¬ترتیب مربوط به حالت شاهد (عدم حضور سوسک) و حالتی که احتمال حضور سوسک¬های اقامت¬گر، تونل¬گرهای بزرگ و کوچک و همچنین عدم حضور غلتان¬گرهای بزرگ و حضور غلتان¬گر¬های کوچک مورد بررسی قرار گرفت. بیشترین و کمترین بذور جابه¬جا شده توسط سوسک¬ها به¬ترتیب بذور با اندازه کوچک و بزرگ بود و بذور برداشت شده در کود گاوی بیشتر از کود گوسفندی و کود بزی بود. مقایسه عملکرد گروه¬های مختلف سوسک نشان داد که بیشترین کارکرد این حشرات در فصل بهار و حداقل کارکرد آن¬ها در فصل تابستان است. به¬طورکلی سوسک¬های سرگین¬خوار نقش موثری در پراکنش بذر گیاهان و جابه¬جایی سرگین دام در اکوسیستم مرتعی دارند. اما باتوجه به تاثیر فاکتور¬های متعدد در عملکرد این حشرات، نیاز به مطالعات بیشتر طی فصول مختلف سال و همچنین بررسی عملکرد این حشرات در سرگین¬ دام¬های مختلف که از پوشش گیاهی مراتع تغذیه می¬کنند، می¬باشد.