تاثیر تحریم های یک و چند جانبه علیه ایران ازمنظر حقوق بشر (نسل دوم)

بر ایران طی ادوار مختلف تحریم های گوناگونی تحمیل شده است. ایالات متحده از سال 1980م. و شورای امنیت سازمان ملل متحد و اتحادیه اروپا از 2006م. ایران را تحریم نمودند. هم چنین دولت هایی به صورت یک جانبه بنا بر اقتضای عضویت در سازمان ملل بر طبق ماده 25 منشور و جهت تامین منافع ملی خود که آن را در تبعیت از نظام بین الملل دیدند بر ایران تحریم ها و محدودیت هایی اعمال نمودند. تحریم های اعمالی بر ایران به دلیل اثرات منفی فراوان اعم از مستقیم و غیر مستقیم بر شهروندان ایرانی، مغایر با اصول و ارزش های عام و جهان شمول حقوق بشر است. توسعه انسانی با هفت مولفه تشکیل دهنده امنیت اقتصادی، سیاسی، غذایی، اجتماعی، شخصی، بهداشتی و زیست محیطی مفهومی به مثابه حقوق فرانسلی بشر است. با توجه به مولفه های مختلف توسعه انسانی در حوزه های اقتصادی و سیاسی و تاثیر منفی تحریم ها بر کل آن ها، در این پژوهش متغیر امنیت اقتصادی به عنوان شاخص اصلی از حوزه دکترین امنیت انسانی برگزیده شد. امنیت اقتصادی در دو محور شاخص سازی گردید. محور اول شامل خرید کالاها و تجهیزات به صورت بی واسطه و بر اساس قیمت بازار جهانی، روابط بازرگانی بر اساس شرایط و ضابطه های جهانی، تجمیع سرمایه داخلی، سرمایه گذاری خارجی، روابط مالی و بانکی بر اساس مقتضیات جهانی، انتقال دانش و فن آوری و فروش کالاها می باشد. شاخص های مذکور به عنوان شاخص های اقتصاد پر رونق و پیش نیاز امنیت اقتصادی است. بر اساس این پژوهش مشخص گردید که تحریم ها تاثیر منفی زیادی بر آن ها داشته است. محور دوم، شاخص های اصلی امنیت اقتصادی شامل تولید، حق کار و تورم می باشد. اثر تحریم ها بر مولفه ها و عناصر تشکیل دهنده شاخص های مذکور با استفاده از آمار و اطلاعات قابل اطمینان از سوی نخبگان و مراجع دولتی و مصاحبه با متخصصان سنجیده شد و این بار نیز نتیجه به شدت منفی تحریم ها بر شاخص های مورد اشاره حاصل گردید. بر اساس یافته های پژوهش، تحریم ها علاوه بر اثر منفی بر شاخص های پیش نیاز و اصلی امنیت اقتصادی، بر سایر حوزه ها نیز تاثیر منفی داشته است. سیاسی شدن اقتصاد و توسعه، تغییر راهبردی و کلان سیاست های تولیدی کشور به جهت برخورد با تحریم ها، اثر منفی بر جهانگردی و خود تحریمی از تاثیر اشاره شده می باشد. در مجموع به واسطه اعمال تحریم ها بر ایران و نقض حقوق بشر شهروندان ایرانی، فرضیه این پژوهش مبنی بر تاثیر منفی تحریم ها بر امنیت اقتصادی ایران از متغیرهای توسعه انسانی ثابت گردید.