تاثیر ph و دما روی رشد گونه ‎های بومی تریکودرما و مقایسه فعالیت آنتاگونیستی آن ها روی بیمارگر فوزاریوم گوجه فرنگی

پژمردگی آوندی گوجه¬فرنگی ناشی از fusarium oxysporum یکی از مشکلات اساسی در تولید این محصول است. به منظور بررسی اثر دما و ph بر فعالیت آنتاگونیستی چند گونه trichoderma بومی مزارع جالیز بر این بیمارگر، آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک¬های کامل تصادفی در شرایط آزمایشگاه و گلخانه¬ای انجام شد. همچنین به منظور بررسی توانایی تولید آنزیم¬های خارج سلولی اثر آن بر رشد میسلیومی بیمارگر، آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی انجام شد. نتایج کشت متقابل نشان داد تمام پنج جدایه بومی این قارچ قادر به کاهش رشد میسلیومی گونه f. oxysporum در شرایط آزمایشگاه روی محیط¬کشت سیب¬زمینی- دکستروز- آگار بودند. توانایی گونه¬های trichoderma در بازدارندگی از رشد این بیمارگر، با هم و در دما و ph¬های متفاوت اختلاف معنی¬داری در سطح یک درصد داشت. گونه¬ی t. harzianum (احمدآباد) با 33/58 درصد بازدارندگی از رشد در دمای 30 درجه¬سانتی¬گراد و ph 5/6 بالاترین فعالیت آنتاگونیستی را داشت. نتایج در محیط کشت¬های مختلف حاوی سوبسترای اختصاصی هر آنزیم با پپتون آگار براساس قطر هاله شفاف ایجاد شده در اطراف پرگنه در حال رشد هر قارچ نشان داد که (1-3) t. atroviridae، (6011) t. virens و fusarium oxysporum قادر به تولید آنزیم¬های آمیلاز، سلولاز و لاکاز هستند. گونه t. koningii قادر به تولید آنزیم لیپاز بود. گونه t. harzianum (احمدآباد) قادر به تولید آنزیم¬های آمیلاز و سلولاز بود ولی درتولید آنزیم لاکاز فعال نبود. اما جدایه (6022) t. atroviridae در تولید آنزیم لاکاز فعال بوده ولی در مقایسه با جدایه (1-3) t. atroviridae از این گونه قادر به تولید آنزیم های آمیلاز و سلولاز نبود. هیچیک از گونه¬های trichoderma در این بررسی قادر به تولید پروتئاز نبودند. در آزمایشات گلخانه-ای پس از گذشت 35 روز اندازه¬گیری شاخص¬های رشدی بوته¬های گوجه¬فرنگی مربوط به هر تیمار اختلاف معنی¬داری با شاهد در هر دو روش تزریق سوسپانسیون و اختلاط عوامل بیوکنترل با خاک نشان دادند. با توجه به گروه¬بندی آماری، توان کنترل¬کنندگی تیمار آنتاگونیست t. harzianum (احمدآباد) به¬همراه بیمارگر نسبت به دو گونه دیگر در مقایسه با شاهد آلوده به مراتب بیشتر بوده و به¬ترتیب با 02/2 و 14/2 گرم در افزایش وزن تر کل و وزن خشک اندام¬هوایی و 32/2 سانتی¬متر در افزایش ارتفاع گیاه همراه بود.