ابعاد خودکارآمدی نوجوانان در گونه‏های مختلف خانواده در مدل بافت‏نگر فرآیند و محتوای خانواده

هدف از پژوهش حاضر بررسی ابعاد خودکارآمدی (تحصیلی، اجتماعی، هیجانی و خلاق) نوجوانان در گونه‏های مختلف خانواده در مدل بافت‏نگر فرآیند و محتوای خانواده بود. نمونه پژوهش حاضر شامل 590 دانش‏آموز پایه اول تا سوم دبیرستان (282 پسر و 308 دختر) در شهر شیراز بود که به شیوه خوشه‏ای چندمرحله‏ای تصادفی در سال تحصیلی 93-1392 انتخاب شدند. برای جمع‏آوری داده‏ها پرسشنامه ابعاد خودکارآمدی موریس، پرسشنامه خودکارآمدی خلاق کارووسکی، و دو مقیاس خودگزارشی فرآیند و محتوای خانواده سامانی مورد استفاده قرار گرفت. به منظور مقایسه گونه‏های مختلف خانواده (سالم، مشکل‏دار محتوایی، مشکل‏دار فرآیندی و ناسالم) از آزمون تحلیل واریانس چند متغیره (manova) استفاده شد. نتایج نشان داد که گونه‏های خانواده اثر معناداری بر خودکارآمدی تحصیلی، خودکارآمدی اجتماعی و خودکارآمدی عاطفی دارند، اما گونه‏های خانواده اثر معناداری بر خودکارآمدی خلاق نوجوانان نشان نداد. همچنین یافته‏ها روشن‏ ساخت که فرزندان خانواده‏های سالم دارای بیشترین میزان خودکارآمدی تحصیلی، اجتماعی و عاطفی هستند. در مقابل، فرزندان خانواده‏های ناسالم دارای کمترین میزان خودکارآمدی تحصیلی و اجتماعی، و فرزندان خانواده‏های مشکل‏دار محتوایی کمترین میزان خودکارآمدی هیجانی را دارا هستند.