سنجش میزان آسیب پذیری کاربری های ویژه از منظر پدافند غیرعامل در کلان شهر اهواز (نمونه موردی: کاربری بهداشتی و درمانی)

گسترش شهرنشینی در دوران معاصر و پیدایش کلان شهرها به عنوان مکان های تجمع انبوه مردم و انباشت متراکم سرمایه ها و دارایی ها از طرفی و در معرض مخاطرات بالقوه ی طبیعی و مصنوع(انسان ساز) بودن اکثر آن ها از طرف دیگر، در سال های اخیر توجهات بسیاری از برنامه ریزان، دولت ها و ملت ها را به موضوع آسیب پذیری و مدیریت آن جلب نموده است. ارزیابی و تحلیل چگونگی توزیع فضایی آسیب پذیری مناطق مختلف شهری در برابر خطرات انسانی و طبیعی بالقوه، یکی از راهکارهای بسیار مهمی است که می¬تواند در مدیریت آسیب پذیری و تأمین امنیت بهین? شهرها موثر باشد. بعد فضایی این مساله را می توان در ارزیابی آسیب پذیری کاربری های ویژه از منظر پدافند غیر عامل دانست. به ویژه کاربری هایی که در کاهش آسیب پذیری جمعیت نقش اساسی ایفا می کند که از جمله آن ها می توان به کاربری های بهداشتی و درمانی به طور اعم و بیمارستان ها به طور اخص اشاره کرد. با این حال شهر اهواز با جمعیت بیش از یک میلیون نفری یکی از یکی از کلان شهرهای بزرگ کشور می باشد که با توجه به موقعیت مرزی و ویژگی های اقتصادی، سیاسی و ارتباطی آن در استان و کشور، آسیب پذیری این شهر را در زمان بحران افزایش خواهد داد. از این رو یکی از کاربری¬هایی که در کاهش آثار بحران و افزایش تاب آوری شهر نقش مهمی ایفا می کند، بیمارستان ها می باشند. با این حال هدف تحقیق حاضر سنجش میزان آسیب پذیری بیمارستان های شهر اهواز از منظر پدافند غیرعامل می باشد که برای بررسی این موضوع سه فرضیه ؛ عدم رعایت رسد اصول مکانی پدافند غیر عامل در بیمارستان های مناطق، عدم تناسب توزیع آن ها در بین مناطق و وجود تفاوت در آسیب پذیری سازه ای بیمارستان های مناطق مطرح شد. روش این تحقیق براساس هدف؛ نظری-کاربردی و از لحاظ ماهیت و روش؛ توصیفی- تحلیلی است. ابزار گردآوری اطلاعات؛ کتابخانه¬، پرسشنامه و اینترنت بوده و جهت تحلیل اطلاعات از نرم افزارهای (excel، arc gis وgoogle earth) استفاده شده است. مدل به کار رفته نیز تحلیل سلسله مراتب فازی(fahp) با نظر خواهی از سه نفر از متخصصین امر بوده است. در این تحقیق بیمارستان های شهر اهواز از لحاظ؛ اصول مکانی، توزیع فضایی و ویژگی های سازه ای مورد بررسی قرار گرفته و نتایج حاکی از آن می باشد که؛ اصول مکانی(همجواری) پدافند غیرعامل در بیمارستان های شهر اهواز رعایت شده اما میزان آن کم می باشد که مقدار آن برای بیمارستان های شهر اهواز به طور متوسط 29 درصد بوده است. تناسب در توزیع فضایی بیمارستان های شهر در مناطق مختلف شهر اهواز، بسیار متفاوت می باشد به گونه ای که منطقه دو شهر اهواز 3 بیمارستان مازاد داشته در حالی که منطقه هشت فاقد بیمارستان می باشد از نظر پوشش جمعیت نیز منطقه یک 92 درصد و منطقه هشت تنها 37 درصد از جمعیت خود را تحت پوشش قرار داده اند. از لحاظ سازه ای در بین بیمارستان های مناطق تفاوت چندانی وجود ندارد. به گونه ای که بیمارستان های تمام مناطق در طیف آسیب پذیری کم قرار گرفته و بیمارستان های شهر اهواز نیز با میانگین 0.269 میزان آسیب پذیری کم را به خود اختصاص داده است. پیشنهاد می شود که توزیع بیمارستان ها در مناطق مختلف شهر اهواز از جمله منطقه هشت به علت فقدان بیمارستان و منطقه هفت به خاطر کمبود 2 بیمارستان توجه شود، پناهگاه های زیر زمینی در محوطه بیمارستان ها جهت اسکان جمعیت و مداوای آن ها از قبل پیش بینی شود.