اوضاع سیاسی- اجتماعی خوزستان از سقوط ساسانیان تا روی کار آمدن عباسیان

رساله حاضر که در رشته تاریخ ایران دوره اسلامی تهیه شده از نظر محدوده تاریخی، از سقوط ساسانیان تا روی کار آمدن عباسیان ( 132 هـ ق ) را دربر می گیرد و به بررسی اوضاع سیاسی، اجتماعی خوزستان دراین محدوده زمانی می پردازد. خوزستان به دلیل موقعیت جغرافیایی یکی از مهمترین مناطق قلمرو دولت ساسانی بود. این منطقه از یک طرف با استان فارس سرزمین اصلی و زادگاه ساسانیان و از طرف دیگر با سرزمین بین النهرین (عراق) که مرکز حکومت آنها (تیسفون) هم مرز بود. علاوه براین مزیت سیاسی، این سرزمین از لحاظ اقتصادی به دلیل داشتن رودهای پر برکت و نزدیک بودن به خلیج فارس، دارای زندگی اجتماعی پرخیری بوده است. پس طبیعی می باشد که فرمانروایی چنین منطقه ای برای دولت ساسانی چه اندازه اهمیت داشته است. در اواخر حکومت ساسانی و با ضعف این دولت، اعراب جزیره العرب به دلیل مسائل اقتصادی به مرزهای غربی ایران روی آوردند و با از بین رفتن دولت دست نشانده حیره توسط خسرو پرویز، دیگر حائلی میان این اعراب و مرزهای ایران وجود نداشت. با ظهور اسلام و شروع فتوحات اسلامی، از زمان ابوبکر، زمینه حمله به مرزهای غربی ایران آغاز شد و در زمان عمر خلیفه دوم ادامه پیدا کرد و در اینجا بود که خوزستان به عنوان منطقه ای که مهمترین جنگ های دوران اسلامی در آنجا وجود آمد و بعد از فتح از سرزمین های تسهیل کننده نفوذ به ایران بوده است، از اهمیت خاصی برخوردار می شود. با روی کارآمدن امویان، خوزستان نقش تازه ای به خود می گیرد و به پایگاه مهم فعالیت گروه ناراضی از اینِ حکومت و همچنین فعالیت خوارج تبدیل می شود که در متن رساله به بررسی این موارد پرداخته خواهد شد.