نقد و تحلیل غزلیات عاشق اصفهانی

چکیده پایان نامه (شامل خلاصه، اهداف، روشهای اجرا و نتایج به دست آمده): آقا محمد عاشق اصفهانی ، متخلص به «عاشق» از غزل سرایان قرن دوازدهم هجری است وی در غزلیات عاشقانه تبحر دارد . او شاعری کم توقع بود وبا حرفه ی خیّاطی امرار معاش می کرد. وی از شاعران دوره ی بازگشت است که در کنار زدن سبک هندی و احیای روش شعرای متقدم ، سهم بزرگی دارد. این پژوهش ، به شیوه ی توصیفی ، تحلیلی و استشهادی ، به نقد وبررسی غزلیّات دیوان عاشق اصفهانی می پردازد . ابتدا دوران زندگی و کارنامه ی ادبی شاعر و معاصران و عوامل موثّر بر زندگی و اندیشه شاعر با استفاده از منابع معتبر را بررسی می کند . در زمینه ی سبکی شاعر ، ویژگی های زبانی ( آوایی ، لغوی و نحوی ) و بعد از آن ویژگی های ادبی ( جنبه های صور خیال ، آرایه های لفظی و معنوی ) ، سپس ویژگی های فکری و اعتقادی او بررسی می شود قالب های شعری دیوان او غزل ، قصیده ، ترکیبات ، قطعات و رباعیات است که غزلیّات عاشقانه ، بیشترین قسمت اشعارش را تشکیل می دهد . سبک شعر عاشق ، سبک بازگشت است که در غزل سرایی به شاعران عراقی توجّه دارد . اشعار عاشق در سطح آوایی ، از موسیقی قابل توجهی برخوردار است . پر کاربرد ترین وزن ها و بحور عروضی در غزلیّات، به ترتیب بحرهزج (5/29 درصد )، رمل (28 درصد )، متقارب (23درصد) ، مضارع و مجتث (هرکدام پانزده درصد )، رجز (4 درصد ) ، منسرح (2درصد)، سریع (2/0 درصد ) و خفیف ( 1 درصد )هستند . در دیوان عاشق ، صور خیال نمود قابل توجهی دارد . خصوصاً در تشبیه و استعاره ، از بسامد بالایی برخوردار است . به معانی ثانوی ، توجّه شایانی داشته و در بدیع ، به آرایه های لفظی . معنوی فراوانی پرداخته است که بیشترین آرایه های لفظی از نظر بسامد ، به ترتیب : جناس ، تکرار ، رد العجز، اشتقاق ، واج آرایی ، طردو عکس و موازنه را تشکیل می دهند وبیشترین آرایه های معنوی ، به ترتیب : تجرید ، تلمیح ، تمثیل ، ایهام ، مراعات نظیر ، تضاد ، تناقض ، حسن تعلیل ، لفّ و نشر و مذهب کلامی را در بر می گیرند . در سطح فکری به اعتقادات ، افکار ، جهان بینی و اندیشه های مختلف شاعر در اشعار دیوانش پرداخته است . وی مذهب شیعه ی اثناعشری دارد و اعتقاد راسخ به پیامبر (ص) و اهل بیت (علیهم السلام ) ، در مدایح و ترکیبات او موج می زند در این سطح ، انواع ادب غنایی ، تعلیمی و حماسی را می توان یافت که بیشترین مضون را ادب غنایی وبعد از آن ، ادب تعلیمی وبه میزان کمی ادب حماسی به خود اختصاص داده است . کلید واژه ها:سبک دوره ی بازگشت ، عاشق اصفهانی ، غزل ، مضامین عاشقانه ، ویژگی های زبانی ، صورخیال ، موسیقی ، آرایه ها