نقش واسطه ای افسردگی و امیدواری در رابطه بهزیستی معنوی و حمایت اجتماعی با کیفیت زندگی بیماران سرطانی

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش واسطه ای افسردگی و امیدواری در رابطه بین حمایت اجتماعی و بهزیستی معنوی با کیفیت زندگی بیماران مبتلا به سرطان انجام شده است. با توجه به این که روابط بین متغیرهای نامبرده تعاملی و به هم پیوسته می باشد، به نظر می رسد روش های همبستگی و رگرسیون خطی به تنهایی نوع روابط بین این عوامل را نشان نمی دهد. لذا برای فهم بهتر و همه جانبه عوامل زیستی-روانی-اجتماعی مربوط به بیماران مبتلا به سرطان از روش تحلیل مسیر استفاده شد. نتایج جالب توجهی به دست آمد که در مورد آن بحث شد و کاربرد آن در پژوهش های حیطه بیماری سرطان و همچنین کاربرد عملی آن در طب تسکینی مربوط به بیماران مبتلا به سرطان اشاره شده است. هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش واسطه ای افسردگی و امیدواری در رابطه حمایت اجتماعی و بهزیستی معنوی با کیفیت زندگی بیماران مبتلا به سرطان انجام شده است. روش پژوهش: جامعه آماری شامل کلیه بیماران مبتلا به سرطان تحت درمان مرکز آموزشی درمانی شهید رجایی بابلسر در بهار سال 1393 بود. از این میان 206 بیمار به روش نمونه گیری در دسترس با توجه به ملاک های ورود به پژوهش انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های کیفیت زندگی سازمان اروپایی تحقیقات و درمان سرطان، بهزیستی معنوی پالوتزین و الیسون، شاخص امید هرث، افسردگی بک و شاخص حمایت اجتماعی ادراک شده استفاده شد. داده ها از طریق آمار توصیفی، همبستگی، تحلیل رگرسیون، مدل بارون و کنی جهت آزمون روابط واسطه ای و شاخص های برازش برای الگوی کلی تحلیل مسیر در نرم افزار spss-21 و amos-21 تحلیل شدند. نتایج: نتایج نشان داد که تمامی مسیرهای منفرد مستقیم و واسطه ای معنی دار هستند. همچنین در مدل پژوهش نقش واسطه ای افسردگی و امیدواری در رابطه بهزیستی معنوی و حمایت اجتماعی با کیفیت زندگی بیماران سرطانی معنادار بود تنها مسیر غیر معنی دار مدل، اثر مستقیم بهزیستی معنوی به کیفیت زندگی بود که از مدل حذف شد. شاخص های برازش مدل قابل قبول و مطلوب بودند. بحث و نتیجه گیری: این پژوهش روابط چندوجهی، تعاملی و درهم تنیده متغیرهای نامبرده را مورد بررسی قرار داده است. حمایت اجتماعی علاوه بر تاثیر مستقیم بر کیفیت زندگی به طور غیر مستقیم نیز بر آن اثر می گذارد اما بهزیستی معنوی صرفاً اثر غیر مستقیم بر کیفیت زندگی دارد. اثرات غیر مستقیم این دو متغیر از طریق افسردگی و امیدواری بر روی کیفیت زندگی اعمال می شود. پیشنهاد می شود در پژوهش ها و همچنین در مداخلات مربوط به طب تسکینی بیماران مبتلا به سرطان به نوع روابط تعاملی و درهم تنیده ی این عوامل زیستی-روانی-اجتماعی توجه شود.