تأثیر تنش خشکی بر خصوصیات کمی، کیفی و فیزیولوژیکی برخی از ارقام ماش (vigna radiate l.)

به منظور بررسی تاثیر تنش خشکی بر خصوصیات کمی، کیفی و فیزیولوژیکی برخی از ارقام ماش، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه تحقیقات صفی آباد واقع در 18 کیلومتری جنوب شهرستان دزفول، اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل چهار سطح (آبیاری کامل (عرف منطقه، شاهد) =1i، کم¬آبیاری کامل (در کل دوره رشد گیاه) =2i، کم¬آبیاری در زمان گل¬دهی =3i و کم¬آبیاری بعد از گل¬دهی =4i) و سه رقم ماش (رقم محلی خوزستان =1v، رقم گوهر =2v و رقم پرتو =3v) به¬ترتیب به عنوان عامل های اصلی و فرعی، لحاظ شدند. نتایج به دست آمده در این آزمایش نشان داد تیمار کم آبیاری تأثیر معنی¬داری بر ویژگی های کمی از قبیل: عملکرد دانه، اجزای عملکرد، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت و ارتفاع بوته، ویژگی های کیفی مانند درصد پروتئین و عملکرد پروتئین، ویژگی های فیزیولوژیکی مانند مقدار پرولین (به عنوان یک شاخص تحمل خشکی) و محتوی آب نسبی برگ، مقادیر کلروفیل a و b، فلورسانس کلروفیل، محتوای کلروفیل کل داشت. در طی اعمال کم آبیاری در مراحل مختلف نمو، تیمار کم¬آبیاری در زمان گل¬دهی (3i) نه تنها کاهش معنی دار در عملکرد و اجزای آن نداشت، بلکه بیشترین عملکرد، اجزای عملکرد و شاخص برداشت را نیز به دنبال داشت. اگر چه کم آبیاری می تواند ویژگی های کمی، کیفی و فیزیولوژیکی ماش را تحت تأثیر قرار دهد، اما میزان تأثیر آن به مرحله وقوع تنش بستگی داشت. نتایج نشان داد که رقم محلی خوزستانی مقاوم ترین رقم در برابر اعمال کم آبیاری در مراحل مختلف رشدی نسبت به سایر ارقام بود. لذا توصیه می¬گردد که رقم محلی خوزستانی به خاطر ظرفیت تولید عملکرد بالاتر، نسبت به دو رقم به منظور کشت در شرایط آب و هوایی این منطقه استفاده شود.