فرهنگ و اجتماع در سفرنامه های محمدعلی اسلامی ندوشن

سفر وسیله ی جست وجو است. تنها با سفر است که می توان بوده ها و نبوده ها،اجسام و شکل ها، جنس و بافت مکان ها، و آداب و رسوم فرهنگ یک جامعه را از نزدیک دید و شنید و لمس کرد. حاصل آنچه در سفر اتفاق می افتد و جریان طبیعی آن محسوب می شود، در قالب سفرنامه نوشته شده، آماده عرضه به دیگران می گردد. سفر، یعنی آگاهی از فرهنگ ها و سفرنامه، یعنی خود فرهنگ مجسّم. آنچه در سفرنامه هدف اصلی قرار می گیرد و در واقع مشخصه ی سفرنامه است، نمایاندن فرهنگ و فضای فرهنگی و اجتماعی آن است. آثار محمّدعلی اسلامی ندوشن، سراسر گفتمان فرهنگی و اجتماعی است. او خود یک مفسّر، تحلیل گر، و محقّق برجسته فرهنگی است. سفرنامه های او تماماً نشانه های بارزی از فرهنگ سرزمین سفر شده دارد. اسلامی ندوشن، فریادش برای انسانیت است، برای فرهنگی شدن، و این اصل مهم در سفرنامه های او و در بررسی هایی که انجام می دهد، کاملاً روشن است. سفرنامه های محمّدعلی اسلامی ندوشن شامل: در کشور شوراها، آزادی مجسّم، صفیر سیمرغ و کارنامه ی سفر چین است، که هرکدام شرح سفر به کشورها و ممالک این کر? خاکی است. شاخصه ی اصلی و در واقع هسته ی مرکزی آثارش با تأکید بر سفرنامه ها، نمایشگر فرهنگ و اجتماع است؛ اجتماعی که انسان با فرهنگ میهنی خود و با افتخار سال های سپری شده، پذیرای تربیت انسان آرمانی و واقعی است.