تحزیلیل حقوقی جرم جاسوسی در فضای مجا

جاسوسی یکی از مهم ترین جرایم علیه امنیت ملی است که با توسعه علوم و افزایش ارتباطات، حوزه ارتکاب آن از دنیای واقعی فراتر رفته و به فضای مجازی نیز راه یافته است. جاسوسی در فضای مجازی، تحت عنوان جرایم علیه محرمانگی اطلاعات که متشکل از سیستم های رایانه ای و مخابراتی می باشد، مطرح می شود. این شکل نوین جاسوسی، در بخش های مختلفی ظهور می یابد که بطور اخص، در دو بخش جاسوسی صنعتی و امنیتی قابل بررسی است. در پژوهش حاضر ابتدا با تفکیک جاسوسی امنیتی و صنعتی در فضای مجازی، به تعریف و تبیین انواع آن پرداخته شده است. در جاسوسی امنیتی، افشا و دسترسی غیرمجاز به اسناد سری و محرمانه، صدمه جدی به منافع عمومی و امنیت کشور وارد می سازد. در جاسوسی صنعتی نیز دستیابی غیرمجاز به اسرار تجاری و اقتصادی یک کشور، منجر به در خطر افتادن داد و ستد افراد با یکدیگر و یا از بین رفتن اموال و خدمات آنها می شود، که در صورت برهم زدن امنیت کشور، خود نوعی جاسوسی امنیتی تلقی می شود. در ادامه بحث، مصادیق هریک از انواع جاسوسی امنیتی و صنعتی با توجه عناصر سه گانه جرم (قانونی، مادی و معنوی)، در قانون مجازات اسلامی و جرایم نیروهای مسلح، و نیز با ملاحظه رویکرد جدید قانون گذار در قانون جرایم رایانه ای و قانون تجارت الکترونیک مورد بررسی قرار گرفته است. آنگاه به تفاوت انواع جاسوسی در فضای مجازی و سنتی از جنبه های مختلف پرداخته شده است. بدین ترتیب با توجه به تاکید قانون گذار بر حفظ حاکمیت ملی، جاسوسی در فضای مجازی نه تنها از بعد امنیتی بلکه از بعد صنعتی نیز، در زمره جرایم علیه امنیت کشور قلمداد می شود.