بررسی نشانه شناختی نوشتار در شعر تصویری فارسی

رساله ی حاضر به بررسی نشانه شناختی شعر تصویری فارسی پرداخته است که در ? فصل در حوزه ی نشانه شناسی به رشته ی تحریر درآمده است. این پژوهش با هدف اینکه نگارنده بتواند انواع اشعار تصویری را از منظر زبان شناسی بررسی کند نوشته شده است و سعی بر آن دارد تا انواع اشعار تصویری را طبق مفهوم اولیه و مفهوم ثانویه طبقه بندی کند. رساله ی حاضر بر مبنای سه پرسش عمده ی زیر و یافتن پاسخ برای این پرسش ها به تدوین درآمده است : الف- چگونه می توان برای « شعر تصویری» نوعی تحلیل نشانه شناختی به دست داد؟ ب- بر حسب چه معیارهایی می توان انواع اشعار تصویری را در گروه و طبقات مشخصی دسته بندی کرد؟ پ- از چه طریقی می توان از منظر نشانه شناسی حد رفتار این بازی های نشانه شناختی را در نوشتار تعیین کرد؟ متناسب با سه پرسش فوق، سه فرضیه ی زیر به ترتیب مطرح است: الف- برای «شعرتصویری» می توان نوعی تحلیل نشانه شناختی به دست داد و معلوم کرد که هر نوع نوع هنجارگریزی نوشتاری به دلیل برخورداری از معنی ثانویه در قالب نشانه شناسی امکان تبیین می یابد. ب- با توجه به بازی های نوشتاری اشعار تصویری می توان از منظر نشانه شناسی به طبقه بندی گونه های شعر تصویری پرداخت و هر طبقه را برحسب مختصاتی معرفی کرد که با طبقات و دسته های دیگر در تقابل قرار گیرد. پ- اگر تحلیل دقیقی از نمونه های موجود صورت پذیرد، می توان حدی برای این بازی های نوشتاری درنظر گرفت؛ و این حد همانا حد ادراکی مخاطب است. نگارنده سعی بر آن کرده است تا مجموعه ای بالغ بر پنجاه نمونه از اشعار تصویری فارسی معاصر را بر حسب نوع و شرایط بازی نوشتاری شان انتخاب کند و در تحلیل نشانه شناختی خود به کار گیرد، سپس با نقد هر یک از دیدگاه های سوسور و پیرس به طبقه بندی انواع اشعار تصویری بپردازد. با توجه به تحلیل نشانه شناختی این پنجاه نمونه معلوم شد که ?? عدد از نمونه ها در شرایطی آفریده شده اند که تصویرسازی هیچ دخالتی در القا مفهوم ثانویه ندارد و ?? عدد از نمونه ها شرایطی را نشان می دهند که تصویرسازی در القا مفهومی غیر از مفهوم برگرفته از متن دخیل است. با توجه به تحلیل های انجام شده در این پژوهش، هر سه فرضیه مورد تایید قرار گرفت، چرا که در این دسته از هنجارگریزی های نوشتاری می توان به نوعی معنی ثانویه دست یافت و اشعار تصویری را در دو گروه عمده دسته بندی کرد و به خوبی معلوم شد که درک خواننده در تشخیص متون ثانویه دخالت مستقیم دارد.