ارزیابی اقتصادی سیستم های مختلف فرآوری،تعیین کارایی و بررسی عوامل موثر بر انتخاب روش فرآوری محصول پسته (مطالعه موردی:شهرستان رفسنجان)

در سالهای اخیر به دلیل افزایش سطح زیر کشت پسته، ایجاد واحدهای فرآوری (غیرمکانیزه، نیمه-مکانیزه و مکانیزه) نیز در سطح شهرستان رو به افزایش بوده است. از طرفی با وجود مزیت های فرآوری مکانیزه و تاثیر آن بر کیفیت محصول باز هم بسیاری از تولیدکنندگان حاضر به پذیرش روش¬های نوین نبوده و محصولشان را به شیوه سنتی فرآوری می کنند.در تحقیق حاضر ابتدا به ارزیابی اقتصادی و محاسبه کارایی واحد¬های مورد نظر با روش¬های ارزیابی تنزیلی (npv,irr,bcr) و روش تحلیل پوششی داده¬ها پرداخته و سپس عوامل موثر بر پذیرش روش¬های مکانیزه از سوی کشاورزان را با استفاده از مدل¬های اقتصاد سنجی لاجیت و پروبیت مورد بررسی قرار دهیم. نمونه آماری پژوهش، شامل 68 واحد مکانیزه، 22 واحد نیمه مکانیزه و 74 واحد غیرمکانیزه است. داده های مورد نیاز از طریق تکمیل پرسشنامه و با مراجعه حضوری، در سال 1392 جمع¬آوری گردید. نتایج ارزیابی اقتصادی واحدها توجیه اقتصادی واحدهای مکانیزه و نیمه¬مکانیزه و عدم توجیه اقتصادی واحدهای غیرمکانیزه را نشان می دهد.میانگین کارایی مدیریتی برای هر یک از واحد¬های مکانیزه، نیمه مکانیزه و غیرمکانیزه به ترتیب 1/82، 93 و 7/84 درصد بود.از بین متغیرهای مورد استفاده در مدل، متغیر¬های سطح زیر کشت، تبلیغات، اعتماد نسبت به واحدهای فرآوری مکانیزه و قیمت پرداختی بابت محصول فرآوری شده دارای تاثیر مثبت و معنی¬دار بر پذیرش فرآوری مکانیزه از سوی کشاورزان هستند.