ارزیابی شاخص های شهر خلاق در پهنه فرهنگی تهران

توجه به پارادایم و ایده شهر خلاق که بر بهره برداری از منابع فرهنگی و حداقل استفاده از منابع طبیعی تاکید قابل ملاحظه ای می کند، در سال های اخیر مورد توجه بسیار قرارگرفته و برنامه ریزان تمام تلاش خود را بر این نهاده اند تا اقتصاد خلاق، صنایع خلاق و جامعه خلاق که منجر به توسعه ابعاد مختلف شهر می شود را مورد توجه قرار دهند. با توجه به این مساله، بررسی پتانسیل ها و قابلیت های شهر تهران به عنوان پایتخت سیاسی و فرهنگی ایران که طیف وسیع از نخبگان حوزه های مختلف در آن سکونت دارند، با توجه به تز شهر خلاق ضروری به نظر می رسید؛ بنابراین هدف این پژوهش، شناسایی و ارزیابی عناصر کلیدی شهر خلاق در تهران و پهنه فرهنگی بود که در خلال آن دو هدف فرعی مد نظر بود؛ این اهداف عبارت بودند از: تعیین معیارهای ارزیابی شهر خلاق برای ایران بر مبنای آمارهای موجود و شرایط فرهنگی، اجتماعی و محیطی حاکم بر ایران و امکان سنجی استفاده از راهبردهای شهر خلاق و تعیین مناطق نمونه برای برنامه ریزی بر این مبنا. در این پژوهش با توجه به بیان مساله طرح شده در فصل اول و سوالات و اهداف پژوهش، دیدگاه ریچارد فلوریدا برای ارزیابی شاخص های خلاقیت در شهر تهران مد نظر قرارگرفت. شاخص تکنولوژی پیشرفته، استعداد، تنوع اجتماعی، تلورانس و باز بودن و امکانات محیطی سبک زندگی اهمیت زیادی در ایجاد و توسعه یک شهر خلاق دارند. بنابراین این شاخص ها در کلانشهر تهران مورد ارزیابی قرار گرفتند. از مطالعات کتابخانه ای جهت ارائه چارچوب نظری و از تحلیل داده ها (داده های موجود) به همراه بحث مفهومی و تحلیلی، جهت بررسی و پاسخگویی به سوالات پژوهش استفاده شده است. آمارهای اصلی از نتایج تفصیلی سرشماری 1385 و نیم رخ محلات تهران اخذ شده و سپس محقق اقدام به درصدگیری و رتبه بندی مناطق تهران نموده و پس از ورود داده ها در سیستم اطلاعات جغرافیایی (gis ) خروجی های توصیفی شامل طبقه بندی مناطق بر اساس اطلاعات کمی، صورت گرفت؛ سپس با استفاده از روش تحلیل عاملی، برای هر یک از شاخص ها در مقیاس مناطق تهران یک مقدار ویژه به دست آمده و در نهایت شاخص خلاقیت کل از مجموع عددی مقدار ویژه شاخص ها به دست آمد. همبستگی بین شاخص ها نیز از طریق آزمون پیرسون انجام شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که مناطق 6، 12 و 20 تهران بیشترین میزان تنوع اجتماعی، مناطق 2، 4 و 8 بیشترین امکانات محیطی و سبک زندگی و مناطق 2، 3، 5 و 6 بیشترین میزان جمعیت خلاق را در خود جای داده اند. همچنین بین شاخص تنوع اجتماعی و امکانات محیطی همبستگی مثبت و متوسط، بین شاخص تلنت و امکانات محیطی همبستگی مثبت و بالا و بین شاخص تلنت و تنوع اجتماعی همبستگی پایین بوده است. در نهایت مجموع شاخص ها نشان می دهند که مناطق 6 و 2 خلاق ترین مناطق تهران هستند.