بررسی نقشمایه های گلیم سیرجان

در طول تاریخ انسان برای حفظ خود در برابر تغییرات اقلیمی و فصلی از بافتن پارچه، البسه، زیرانداز و حتی مصارف تزئینی ناگزیر بوده است. تولیدات نساجی در خلال هزاران سال از روش های ساده بافندگی بوسیله در هم بافتن الیاف گیاهی و حیوانی تا بافندگی با دستگاه های پیچیده کامپیوتری پیشرفت کرده است. آنجا که نقوش صنایع دستی هر ملتی - به عنوان کهن ترین و اصیل ترین نقوش - نشان دهنده اعتقادات ، باورها و افکار آن قوم و ملت می باشد و از آنجا که گلیم در ایران به عنوان یکی از قدیمی ترین و کهن ترین دستبافت ها، قدمتی بس طولانی دارد، نقوش آن می توانند بازگو کننده و بیان کننده بسیاری از باورها و اعتقادات مردم روزگاران باشند که متاسفانه در چادرهای عشایر و در میان زیراندازها و سایر وسایل زندگی ، تنها و مهجور مانده اند. دنیای نقوش گلیم در واقع دنیای تخیلات و باورهای انسان هایی است که با دستان توانمند خود در تار و پودی بی جان، روحی به این وسعت و عظمت می دمد و ما را این چنین محصور بافته هایشان می سازد. در این تحقیق بر آن شدم تا نقوش این نوع دست بافته را که ریشه در فرهنگ و آداب و رسوم اقوام مختلف دارد بررسی کرده و تحقیق به روش استقرایی با مطالعه منابع کتابخانه ای انجام شده است. ایلات و عشایر جزء اصلی ترین مصرف کنندگان گلیم هستند و از این دست بافته بدلیل سبکی و عایق ایده آل برای سرما و رطوبت در کوچ عشایری استفاده می نمایند و عشایر ایران یکی از بزرگترین تولیدکنندگان این دست بافته هستند لذا در فصل دوم به سرگذشت قبیله افشار که یکی از بزرگترین آنهاست پرداخته شده و اشاره ای نیز به قبایل پراکنده شده این ایل در سیرجان پرداخته شده است. از آنجایی که این مبحث درباره گلیم سوزنی است در فصل سوم سعی به بررسی انواع دست بافته هایی که بعنوان زیر انداز مورد استفاده قرار گرفته است، پرداخته شده که البته اشاراتی به تنوع طرح و نقش آنها نیز شده است.در ادامه بصورت تخصصی درباره ساختار و رنگ در گلیم سوزنی صحبت شده است و طرح های مرسوم در آن را نیز به صورت موتیو استخراج شد.