حقوق سیاسی ملت؛ از منظر اسلام و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

از مهم ترین اولویت های انقلاب اسلامی ایران، تأمین و تأدیه حقوق ملت؛ به ویژه حقوق سیاسی مردم بود که توسط رژیم های سلطنتی که یکی پس از دیگری بر ایران حکومت کرده بودند، تضییع شده است. گرچه مطالبه ی حقوق ملت و از جمله ی آن؛ حقوق سیاسی، در دوران مبارزات ملت ایران، وجهه ی سیاسی داشت؛ اما در عین حال، مستند به این نگاه دینی بود که شریعت اسلام، تأمین و تأدیه ی حقوق ملت را واجب شمرده است. پیدایش انقلاب اسلامی ایران، دریچه ی جدیدی را در اندیشه ی سیاسی معاصر گشود و موجب تحـول در حوزه ی علـوم سیاسی و علوم اجتـماعی گردیـد؛ زیرا ایـن انقلاب در تعاریـف، نظریه پردازی ها، ماهیت و دستاوردها، در مقایسه با دیگر انقلاب های قرن بیستم، متفاوت ارزیابی می شود. رساله ی حاضر، به این مسئله اساسی پرداخته است که حقوق سیاسی ملت؛ با اتکای بر الگوی اندیشه ی ناب اسلامی و مبتنی بر مذهب شیعه (قرآن و سنت معصومین (ع)، چگونه قابل تبیین و تفسیر است و آیا مولفه های حقوق سیاسی ملت، در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، منطبق با آموزه های مزبور مورد توجه قرار گرفته است. در عین حال مفهوم حقوق سیاسی ملت و مولفه های آن؛ از منظر آموزه های حقوقی و سیاسی در غرب معاصر و گفتمان های سیاسی متمایل به آن در داخل کشور، از جهت وجوه تشابه و افتراق با آموزه های اسلامی و رویکرد قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، مورد توجه، نقد و بررسی قرار گرفته است. استخراج، کشف و تبیین موضع شریعت اسلام و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در زمینه ی حقوق سیاسی مردم؛ همچنین بررسی نسبت میان رویکرد قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، به حقوق سیاسی مردم، با آموزه های اسلام و به ویژه مذهب تشیع در این زمینه، از جهت اشتراک و یا افتراق، هم چنین نسبت میان آموزه های شریعت اسلام، با آموزه های حقوقی و سیاسی در غرب معاصر و گفتمان های سیاسی متمایل به آن در داخل کشور، هم چنین بررسی های تطبیقی موضع قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در مقایسه با مواضع برخی از قوانین اساسی دیگر کشورها، در این موضوع، عمده مطالب این رساله را تشکیل می دهد. این پژوهش که بنیادی و کاربردی است، از روش مطالعه ی توصیفی و تحلیلی سود می برد.