بررسی تطبیقی نقش جمهوری اسلامی ایران و ترکیه در ثبات سیاسی ایران و ترکیه در ثبات سیاسی عراق پس از اشغال

با توجه به اینکه عراق کشوری در همسایگی ایران و ترکیه محسوب می شود، در سیاست خارجی این دو کشور جایگاهی ویژه دارد، بخصوص پس از اینکه عراق توسط امریکا در سال 2003 مورد حمله و اشغال قرار گرفت؛ لذا در تحقیق حاضر در پی آن بودیم تا سیاست دو کشور ایران و ترکیه را در جهت برقراری ثبات سیاسی در عراق بررسی نماییم. چارچوب تئوریکی که برای تفهیم موضوع، انتخاب شد، نظریه سازه انگاری، دموکراسی انجمنی (که مخصوص جوامع چندقومی است) و ثبات سیاسی بود. سیاست های هر یک از کشورهای ترکیه و ایران نسبت به عراق جدید در فصولی مجزا بررسی شد. ابتدا روابط تاریخی ترکیه با عراق قبل و بعد از تجزیه عثمانی بیان شد و سپس با توجه به مولفه هایی که توجه ترکیه را نسبت به عراق جلب می کند، از جمله کردها و سنی ها و احزاب سنی عراق، تلاش هایی را که ترکیه برای ایجاد ثبات در عراق مبذول داشت بررسی گردید. در قسمت مربوط به روابط ایران با کشور عراق، با توجه به اینکه این دو کشور چالش های بیشتری در روابط خود در طول تاریخ داشته اند، عراق جدید از اهمیت بیشتری برای ایران برخوردار است. مولفه ها و عناصری که ایران را برای برقراری ثبات در عراق، مصمم می کند، عبارتند از: تغییر ساخت سیاسی در عراق و روی کار آمدن حکومتی شیعی، مسئله کردها، مسائل ژئوپولیتیکی، مرز های مشترک دو کشور، روابط اقتصادی و فرصت هایی که دارند. آنچه در بررسی تطبیقی سیاست های ایران و ترکیه در عراق بیش از همه افتراق دو کشور را نشان می دهد، تلاش ترکیه برای گسترش روابط خود با نخبگان سنی مذهب در عراق است؛ حال آنکه ایران در تلاش برای گسترش روابط با زمامداران شیعی این کشور و تثبیت جایگاه آنها در قدرت عراق است. در عین حال نباید از نظر دور داشت که با توجه به پراکندگی کردها در چهار کشور ایران، عراق، ترکیه و سوریه، ایران و ترکیه تلاش دارند تا با توسعه مناسبات خود با کردهای عراق، اقلیم کردستان عراق را به خود وابسته کرده و با برقراری ثبات در این منطقه، مانع تلاش های جدایی طلبانه آنها شوند؛ چراکه هرگونه تحرکی در کردستان عراق، به بخش های مشابه در ایران و ترکیه نیز سرریز خواهد کرد.