مطالعه نقوش و سبک شناسی،سرستون های ساسانی محوطه طاق بستان

در محوطه باز طاق بستان کرمانشاه تعداد14 سرستون در اندازه های متفاوت وجود دارند که در ادامه روند مطالعات باستان شناسی محوطه طاق بستان بارها مورد اشاره پ‍ژوهشگران قرار گرفته اند نحوه گرد آوری سرستون ها هم به مرور زمان و به شکل های مختلف انجام شده است. این سرستونها در محدوده بیستون، روستای قلعه کهنه، روستای وندرنی در نزدیکی کامیاران و همچنین در محوطه مسجد جامع شهر کرمانشاه خصوصا در سالهای اخیر و بعد از بازسازی و خاکبرداری از صحن مسجد در دهه 80 کشف شده اند. این سرستونها را می توان از نظر شکل و ظاهر هندسی، متاثر از سرستونهای کرنتی با قاعده گرد و سطح چهار گوش دانست و از لحاظ ابعاد به دو گروه در اندازه های بزرگ و کوچک تقسیم نمود، که بیانگر کارکرد مختلف آنها در بناهایی که احتمالا با اندازه های متفاوت است . بر حسب مدارک و شواهد احتمالا سرستونهای بزرگتر مربوط به کاخ ناتمام ساسانی در بیستون است که ظاهرا هرگز ساخت آن به پایان نرسید. از چهار سطح قابل رویت این سرستونها دو سطح دارای نقوش انسانی و دو سطح دیگر، دارای نقوش گل و بوته و طرحهای اسلیمی است ظاهرا نحوه چیدمان آنها به صورت سه گانه بوده است تا صحنه ای را مجسم سازد که شاید حاوی این روایت بوده: پادشاه ساسانی در حال تاج ستانی از پیکره موسوم به اهورامزدا و آناهیتا می باشد، در حالی که سطوح نقش گل و بوته در زاویه دیگر قرار میگیرند و این روند در دو سوی سرستونها تکرار میگردد. میدانیم موضوع تاج ستانی پادشاه ساسانی از اهورمزدا و آناهیتا یکی از نقوش سیاسی و سمبلیک در تمام این دوره می باشد، که به علت بحران مشروعیت همواره مورد تایید و تاکید هنرمندان درباری دوره ساسانی بوده است. از نظر سبک و ویژگهای هنری و بازشناسی نقش پادشاه بر حسب ویژگیهای اختصاصی هر پادشاه در دوره ساسانی مطالعه تطبیقی انجام شده و این سرستونها بیشترین انطباق با سکه ها و دیگر مدارک مربوط به خسرو پرویز از شاهان اواخر دوره ساسانی را دارند. ضمنا نمونه سنگ سرستون ها مورد آزمایش قرار گرفت و معدن این سنگ ها شناسایی گردید و نشان داد که سرستون ها تولید محلی است.