بررسی اثر شاخص های شبه ثابت در انواع مدل های تحلیل پوششی داده ها

امروزه تعیین کارایی و ارزیابی عملکرد یک بحث مهم در مسائل علمی است، ویژگی های منحصر به فرد روش های تحلیل پوششی داده ها (dea)، آن را به روش مناسبی برای ارزیابی عملکرد تبدیل کرده است. مدل های (dea) علاوه بر قابلیت اندازه گیری کارایی، توانایی تشخیص نوع بازده به مقیاس را که، میزان حداکثر افزایش خروجی به ازای افزایش ورودی را نشان می دهد، نیز دارند. تشخیص نوع بازده به مقیاس می تواند اطلاعات مفیدی در رابطه با توسعه واحدهای تصمیم گیرنده(dmu) ارائه کند. در مدل های اساسی dea، اعم از شعاعی و غیر شعاعی فرض بر این است که تمامی ورودی ها و خروجی ها در اختیار مدیر dmu باشند، اما در جهان واقعی شاخص هایی وجود دارند که کاهش یا افزایش مقادیر آن ها در اختیار مدیریت نیست، این شاخص ها را شاخص های شبه ثابت می گویند. علاوه بر این، در مسائل واقعی مداخله دولت و مراجع بالاتر، قوانینی را برای واحدها ایجاد می کند تا واحدها در چارچوب قوانین تعیین شده فعالیت کنند، به شاخص هایی که این قوانین را شرح می دهند، شاخص های قانونمند می گویند. علاوه بر قانونمندی که توسط مراجع بالاتر و مداخله دولت صورت می گیرد، برخی از متغیرها در یک dmu، توسط قوانین و ویژگی های محیط بر dmuها تحمیل می شود که به این متغیرها، متغیرهای قانونمند محیطی می گویند. در این پایان نامه مفهوم شاخص های شبه ثابت و شاخص های قانونمند و همچنین متغیرهای قانونمند محیطی را بیان کرده و تاثیر آن ها را بر مدل های اساسی dea، اعم از شعاعی و غیر شعاعی بررسی می کنیم . سپس نحوه ارزیابی کارایی را در مدل های ارائه شده بیان خواهیم نمود و نشان می دهیم که این شاخص ها بر اندازه گیری کارایی تاثیر گذار هستند. علاوه بر این به بررسی تاثیر شاخص های شبه ثابت و قانونمند بر تععین نوع بازده به مقیاس نیز می پردازیم و نشان می دهیم که حضور این شاخص های در مدل های dea تاثیر اساسی بر تعیین نوع بازده به مقیاس دارد.