مقایسه ریسک های ژئوتکنیکی حفاری تونل (سنتی و مکانیزه)؛ ‏مطالعه موردی: تونل خط یک مترو تبریز و تونل شیبلی تبریز

ریسک به عنوان تابعی از احتمال وقوع یک رخداد مورد انتظار و پیامدهای خروجی آن واقعه ‏تعریف می شود و همراه همیشگی همه کارهایی است که با زمین طبیعی سر و کار دارند. اصولا ‏ریسک ژئوتکنیکی حفاری تونل نشانه شرایط ژئوتکنیکی مخاطراتی است که تحت تاثیرات ‏نامطلوب یک پروژه تونل سازی است. همواره ریسک ژئوتکنیکی چالشی در پروژه تونل هستند که ‏باید برای به حداقل رساندن ریسک در طی ساخت محاسبه شوند. هدف از این تحقیق شناسایی صحیح ‏و دقیق ریسک های ژئوتکنیکی حفاری تونل جهت؛ پیشگیری از حوادث متعدد فاجعه بار، انتخاب ‏روش بهینه حفاری تونل، کاهش هزینه و مدت زمان حفاری و کاهش هزینه های مربوط به نگهداری ‏تونل است. در این تحقیق تحلیل ریسک های ژئوتکنیکی از نظر فنی مورد بررسی قرار گرفته اند. تا ‏به حال محققینی همچون اورت هوک، نیک بارتن، شهریار و همکاران، خادمی حمیدی و ریچارز و ‏نیلسن و غیره در زمینه ارزیابی ریسک های ژئوتکنیکی بر حفاری تونل با توجه به شرایط زمین-‏شناسی متفاوت، فعالیت هایی انجام داده اند. در این تحقیق شناسایی و جمع آوری داده ها و اطلاعات ‏ژئوتکنیکی تونل های مترو تبریز و شیبلی، به صورت جدول هایی منظم گردآوری شده اند. مبنای کار ‏تحقیقاتی در این تحقیق استفاده از کتاب ها و مقالات علمی معتبر مرتبط با موضوع است. تجزیه و ‏تحلیل داده ها به کمک روش ماتریس ارزیابی ریسک صورت گرفته و سپس مقایسه ای بین ریسک-‏های ژئوتکنیکی حفاری تونل به روش های سنتی و مکانیزه انجام شده است. در نهایت، از این ‏مقایسه نتایج مهمی به دست آمده است. مقدار میانگین ریسک های ژئوتکنیکی در تونل خط یک متر ‏تبریز برابر 29/11 و این مقدار در تونل شیبلی برابر 16/14 است. مقدار ریسک ژئوتکنیکی در ‏مخاطره ژئوتکنیکی مشترکی مانند ناپایداری دیواره ها و سینه کار تونل، در تونل شیبلی برابر 16 و ‏در تونل مترو تبریز برابر 7 است. در نهایت، می توان گفت که از نظر فنی روش حفاری مکانیزه ‏بهتر و بهینه تر از روش حفاری سنتی است. این نتایج منجر به ارائه راه کارها و پیشنهاداتی جهت ‏کاهش یا به حداقل رساندن پیامدهای نامطلوب یا به حداکثر رساندن پیامدهای مطلوب شده است.‏