اثر مدت پیش تیمار آبی و محدودیت آب بر عملکرد مزرعه ای ماش

آزمایشی در سال 1393 در مزرعه¬ی تحقیقاتی دانشکده¬ی کشاورزی دانشگاه تبریز برای ارزیابی اثرات آبیاری (i1، i2، i3 و i4: به ترتیب آبیاری پس از 70، 100، 130 و 160 میلی¬متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس a) و مدت¬های پیش تیمار آبی (p1، p2 و p3: به ترتیب صفر، 8 و 16 ساعت) بر عملکرد مزرعه¬ای ماش اجرا شد. طرح به کار رفته برای صفات آزمایشگاهی طرح بلوک¬های کامل تصادفی با 4 تکرار و برای صفات مزرعه¬ای کرت¬های خرد شده بر پایه¬ی بلوک-های کامل تصادفی با 3 تکرار بود. بذرهای ماش به سه زیرنمونه تقسیم شدند، یکی از آن¬ها به عنوان شاهد (پیش تیمار نشده، p1) نگهداری شد و دو زیرنمونه¬ی دیگر به مدت¬های 8 (p2) و 16 (p3) ساعت در آب مقطر خیسانده شدند و سپس در دمای اتاق 22-20 درجه¬ی سانتی¬گراد تا حد رطوبت اولیه خشک گردیدند. پیش تیمار بذر باعث افزایش درصد جوانه¬زنی و وزن خشک گیاهچه و کاهش مدت جوانه¬زنی و نشت الکترولیت شد وp3 بهترین تیمار بود. در مقایسه با تیمار شاهد و پیش تیمار به مدت 8 ساعت، پیش تیمار آبی بذرها به مدت 16 ساعتمنجر به بالاترین درصد سبز شدن در مزرعه گردید. همچنین گیاهچه¬های حاصل از بذرهای پیش تیمار شده سریع¬تر از گیاهچه¬های شاهد سبز شدند، البته تفاوت معنی داری بین مدت¬های پیش تیمار وجود نداشت. کاهش پوشش سبز، ارتفاع بوته، شاخص محتوای کلروفیل، کارآیی فتوسیستم ii، عملکرد بیولوژیکی، دوره¬ی پر شدن دانه و حداکثر وزن دانه و افزایش دمای برگ بر اثر محدودیت آب منجر به افت معنی دار شاخص برداشت، اجزای عملکرد و عملکرد دانه در واحد سطح شد. پیش تیمار آبی اثر معنی داری روی فلورسانس کلروفیل، ارتفاع بوته، دمای برگ و شاخص برداشت نداشت. در حالی که گیاهان حاصل از بذرهای پیش تیمار شده دارای پوشش سبز، شاخص محتوای کلروفیل، عملکرد بیولوژیکی، سرعت پر شدن دانه، حداکثر وزن دانه، تعداد دانه در واحد سطح و عملکرد دانه در واحد سطح بیشتری بودند. پیش تیمار آبی به مدت 16 ساعت بهترین تیمار برای بهبود عملکرد ماش بود. عملکرد بیولوژیکی پوشش سبز و تعداد دانه در واحد سطح بیشترین همبستگی مثبت و معنی دار را با عملکرد دانه داشتند که نشان دهنده¬ی اهمیت آن¬ها در بهبود عملکرد ماش می¬باشد.