طراحی روش آموزشی مبتنی بر شبکه های اجتماعی مجازی و تاثیر آن در یادگیری ساختن گرایانه دانشجویان

هدف پژوهش حاضر طراحی روش آموزشی مبتنی بر شبکه های اجتماعی و بررسی تاثیر آن بر یادگیری ساختن گرایانه دانشجویان است. به منظور دست یابی به این هدف، ارائه ی مدل مفهومی طراحی آموزشی مبتنی بر شبکه های اجتماعی (idmsn ) و به دنبال آن طراحی آموزشی مبتنی بر شبکه های اجتماعی به منظور برطرف ساختن برخی نقدهای وارد بر رویکرد ساختن گرایی (نظیر عملیاتی ساختن مشارکت و تعامل کلاسی، برطرف ساختن مسایل اجرایی و عینی کردن مفهوم تولید دانش) مورد بررسی و توجه قرار گرفت. روش پژوهش ، روش آمیخته و در دو مرحله اجرا شد. در مرحله اول، مدل و طراحی آموزشی مبتنی بر شبکه اجتماعی ارائه و توسط متخصصین حوزه ی طراحی و تکنولوژی آموزشی مورد نقد و بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از بررسی مدل توسط متخصصین و خبرگان حوزه ی طراحی آموزشی نشان داد که مدل idmsn، دارای ثبات درونی،روشن، هماهنگ با اصول ساختن گرایانه ، ساده، سودمند، جامع و بهینه است اما با توجه به زیرساخت های کنونی، قابلیت اجرا در آموزش عالی ایران را ندارد. همچنین طبق نظر متخصصین و خبرگان حوزه ی طراحی آموزشی، طراحی آموزشی مبتنی بر شبکه های اجتماعی که در این پژوهش طراحی و مورد استفاده قرار گرفته است، به میزان قابل توجهی، امکان یادگیری فعال، امکان یادگیری تعاملی و مشارکتی ، امکان مباحثه با همکلاسی ها، امکان درک و پذیرش نظر سایرین را فراهم می کند. همچنین این طراحی آموزشی به میزان زیادی تعمق و تفکر درباره ی تجارب را تشویق و ترغیب کرده و دانشجویان را به سمت ساخت دانش سوق می دهد و به ویژه از شکل گیری دانش به واسطه توافقات اجتماعی حمایت می کند. استاد در این طراحی آموزشی به میزان زیادی نقش تسهیل کننده و راهنما را ایفا می کند و ارزشیابی در آن به میزان زیادی مستمر بوده و درک و فهم را بازنمایی می کند و در نهایت تکالیف مطرح شده در آن به میزان زیادی شبیه شرایط دنیای واقعی است. در مرحله دوم، مدل و طراحی آموزشی اصلاح شده در نمونه ی کوچکی اجرا و تاثیر آن بر متغیرهای رویکرد یادگیری دانشجویان، تولید دانش توسط دانشجویان و ادراک دانشجویان از محیط یادگیری بررسی شد. نتایج حاصل از این مرحله از پژوهش نشان داد که دانشجویانی که با روش آموزشی مبتنی بر شبکه های اجتماعی مورد آموزش قرار گرفتند، در تولید دانش به طور فعال درگیر شده اند. علاوه بر محتوای آموزشی تولید شده توسط دانشجویان، متغیرهای رویکرد یادگیری و ادراک دانشجویان از محیط یادگیری نیز مورد بررسی قرار گرفت. به منظور بررسی این فرضیه ها از طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل استفاده گشت و پس از بررسی داده های به دست آمده ، نتایج حاصل با استفاده از آزمون t نمرات اختلافی و در برخی موارد با آزمون ناپارامتریک u من ویتنی تحلیل و بررسی شدند. نتایج نشان داد که رویکرد یادگیری در دانشجویانی که با روش آموزشی مبتنی بر شبکه های اجتماعی مورد آموزش قرار گرفتند، تفاوت چندانی با رویکرد یادگیری در دانشجویان گروه کنترل ندارد. اگرچه پس از شرکت در دوره ی آموزشی مبتنی بر شبکه های اجتماعی، میزان انگیزه ی سطحی دانشجویان گروه آزمایش در مقایسه با دانشجویان گروه کنترل به طور معناداری کمتر شده بود ، اما در سایر زیرمجموعه های متغیر رویکرد یادگیری، نظیر انگیزه ی عمقی ، راهبرد عمقی ، راهبرد سطحی، انگیزه ی موفقیت مدار، راهبرد موفقیت مدار تفاوت معناداری میان گروه کنترل و آزمایش مشاهده نشد. همچنین نتایج نشان دادند که ادراک دانشجویان از محیط یادگیری که با استفاده از مدل طراحی آموزشی مبتنی بر شبکه های اجتماعی طراحی شده است، تا حدودی محیط یادگیری ساختن گراست. به عبارتی متغیرهای ارتباط فردی، تعامل کلاسی، هدایت و رهبری و حمایت در کلاسی که تحت آموزش مبتنی بر شبکه های اجتماعی قرار گرفته بودند از گروه کنترل به طور معناداری بیشتر بود اما تفاوت معناداری در متغیرهای تفکر تاملی و همدلی مشاهده نشد. در نهایت مشخص شد که از مدل و طراحی آموزشی مبتنی بر شبکه های اجتماعی می توان به منظور ساخت محیط یادگیری ساختن گرایانه و پاسخگویی به برخی نقدهای وارد بر رویکرد ساختن گرایی استفاده کرد.