روایی مدل ابعادی نظام dsm-5 در اختلال های شخصیت ضداجتماعی و مرزی

هدف: مشکلات عمده نظام تشخیصی اختلال های شخصیت در ویرایش dsm-iv منجر به بازنگری در متن dsm شد. در راستای این بازنگری یک سیستم جایگزین چندوجهی برای نظام dsm-5 مطرح شد. علی رغم پشتوانه پژوهشی مطلوب و مزیت های مدل ابعادی نظام dsm-5، پژوهش های بالینی معطوف به اختلال های خاص و مطالعات بین فرهنگی نسبتاً کمی در این حوزه انجام شده است. از این رو پژوهش حاضر سه هدف داشت: هدف اول، بررسی روایی مدل ابعادی نظام dsm-5 در اختلال های شخصیت ضداجتماعی و مرزی؛ هدف دوم، بررسی ویژگی های روانسنجی و میزان انطباق ابزار تشخیص گذاری ابعادی اختلال های شخصیت در dsm-5، و هدف سوم نیز تعیین ماهیت (ابعادی ـ مقوله ای) اختلال های شخصیت ضداجتماعی و مرزی در مدل ابعادی بود. روش: این مطالعه از نوع پژوهش های مقطعی بودکه در دو مرحله (مرحله بررسی ابزار و مرحله بررسی مدل) انجام شد. در مرحله اول 94 نمونه، و در مرحله دوم 346 نفر نمونه شرکت داشتند. این افراد در دو گروه بالینی (مبتلا به اختلال شخصیت ضداجتماعی و مرزی) و گروه غیر بالینی بودند. این افراد با روش نمونه گیری قضاوتی و بر اساس ملاک های ورود و خروج پژوهش، از زندان های استان تهران، درمانگاه روانشناسی بالینی و روانپزشکی بیمارستان های رازی و طالقانی انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها شامل scid-ii، neo-pi-r و ابزار پیشنهادی کارگروه dsm-5 برای تشخیص ابعادی اختلال های شخصیت (یعنی مقیاس ارزیابی سطوح کارکردی شخصیت (lpf) و فرم متخصص بالینی برای سنجش خصیصه های شخصیت (clinicians ptrf)) بود. تحلیل داده ها با استفاده از روش های همبستگی، آزمون تعقیبی توکی، آزمون roc، آزمون اندازه گیری های مکرر و ماکزیمم کوواریانس هیتمکس با نرم افزارهای spss-16 و natax انجام شد. نتایج: نتایج پژوهش نشان دهنده قابلیت انطباق، اعتبار و کارآیی بالینی خوب ابزار در نمونه ایرانی مبتلا به اختلال شخصیت ضداجتماعی و مرزی بود. همچنین یافته ها حاکی از روایی مطلوب مدل ابعادی در تشخیص اختلال های شخصیت ضداجتماعی و مرزی بود (در سطح خطای 05/0 و 01/0 معناداری). تحلیل طبقه ـ متریک نشان دهنده ماهیت طبقه ای این دو اختلال بود. بحث: بطورکلی یافته ها نشان دهنده کفایت مدل ابعادی در تشخیص اختلال های شخصیت ضداجتماعی و مرزی بوده و این نتایج همسو با نتایج پژوهش های دیگر بود.