طراحی برنامه آموزش آگاهی واج شناختی و بررسی تاثیر آن بر بهبود مهارت های آگاهی واج شناختی کودکان دارای سندرم داون

مقدمه: مطالعات نشان داده¬اند که کودکان دارای سندرم ¬داون با وجود مشکل در مهارت¬های آگاهی واج-شناختی می¬توانند این مهارت¬ها را رشد دهند. هدف از پژوهش حاضر طراحی برنامه¬ی آموزش آگاهی واج¬شناختی و بررسی تاثیر آن بر بهبود مهارت¬های آگاهی واج¬شناختی این گروه از کودکان است. روش بررسی: در این مطالعه تک موردی که از نوع a-b-a بود، 12 دانش آموز از بین دانش آموزان دارای سندرم داون مقطع ابتدایی مدارس کودکان استثنایی شهر ایلام به روش نمونه¬گیری دردسترس انتخاب شدند. در ابتدا با نظرخواهی از 8 نفر از متخصصان گفتاردرمانی و نیز بررسی متون داخلی و خارج برنامه آموزش آگاهی واج¬شناختی طراحی شد. سپس تاثیر برنامه آموزشی طراحی شده بر بهبود مهارت-های آگاهی واج¬شناختی آزمودنی¬ها مورد بررسی قرار گرفت. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه اطلاعات فردی، آزمون آدمک هوش گودیناف و آزمون آگاهی واج¬شناختی بود. برای مداخله36 جلسه¬ی 30 دقیقه-ای در نظر گرفته شد ولی هرگاه آزمودنی¬ها به معیار 80 درصد پاسخ صحیح در آیتم¬های تعمیمی دست می¬یافتند، مداخله پایان می¬یافت. برای ارزیابی عملکرد آزمودنی¬ها از آزمون آگاهی واج¬شناختی استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده¬های پژوهش از طریق روش تحلیل چشمی و تعیین اندازه اثر انجام گرفت. یافته¬ها: یافته¬های مطالعه نشان داد که اندازه اثر مداخله در افزایش مهارت¬های آگاهی واج¬شناختی در تمام آزمودنی¬ها زیاد بود. همچنین طبق تحلیل چشمی عملکرد آزمودنی¬ها بعد از مداخله افزایش یافت. این بهبود در مهارت تقطیع هجایی سریع تر و در مهارت شناسایی قافیه کندتر از سایر مهارت¬ها صورت گرفت. گروه شناسایی قافیه کمترین اندازه اثر (18/7 و 15/2) و گروه آگاهی از واج بیشترین اندازه اثر (04/56 و 83/30) را نشان دادند. نتیجه¬گیری: نتایج این مطالعه تاثیر برنامه آموزشی طراحی شده بر بهبود مهارت¬های آگاهی واج¬شناختی کودکان دارای سندرم¬ داون را نشان می¬دهد، بنابراین این برنامه به آسیب شناسان گفتار و زبان، معلمان و خانواده¬های کودکان دارای سندرم داون توصیه می¬شود.