پالینواستراتیگرافی و پالینوفاسیس سازند دلیچای در پهنه ی ساختاری بینالود

چکیده به منظور انجام مطالعات پالینواستراتیگرافی و پالینوفاسیس بر روی سازند دلیچای در پهنه ی ساختاری بینالود واقع در شمال خاوری ایران، پنج برش چینه نگاری (فریزی، قرونه، دهنه اجاق، چهار برج و ناویا) در گستره ی این پهنه انتخاب و به طور سیستماتیک نمونه برداری شدند. سازند دلیچای در برش های مورد مطالعه از طبقات مارن، شیل، سنگ آهک، سنگ آهک مارنی و ماسه سنگ تشکیل شده است. در برش های زمین شناسی مورد نظر، طبقات دریایی سازند دلیچای با ناپیوستگی فرسایشی بر روی طبقات آواری سازند شمشک قرار دارند و در بالا به صورت تدریجی به طبقات آهکی و صخره ساز سازند لار تبدیل می شوند. در این تحقیق، مطالعات پالینولوژی بر روی عناصر پالینولوژیکی دریایی متمرکز شده است و به سبب اهمیت داینوسیست ها در دوره ی ژوراسیک، تعیین سن توالی های سازند دلیچای بر مبنای گونه های داینوسیست انجام گرفته است. تعیین بایوزون های داینوسیستی در توالی های مذکور و مقایسه ی آن ها با زون بندی های استاندارد در قلمرو تتیس، از مهم ترین اهداف این مطالعه بوده است. در برش فریزی مطالعه ی پالینومورف های دریایی منجر به شناسایی 36 گونه از داینوسیست ها، تفکیک چهار بایوزون و تعیین سن باژوسین پسین تا آکسفورین پیشین برای توالی مورد مطالعه، گردید. مطالعات پالینوفاسیس در این توالی منجر به شناسایی و تفکیک 3 رخساره (ii, vi, iva) شد. در برش قرونه با شناسایی 68 گونه و تفکیک شش پالینوزون، سن باژوسین پسین تا کیمریجین پیشین برای سازند دلیچای تعیین گردید. مطالعات پالینوفاسیس در این توالی منجر به شناسایی و تفکیک 5 رخساره (ii, iva, iii, vii, v) شده است. در برش دهنه اجاق مطالعه ی پالینومورف های دریایی سازند دلیچای منجر به شناسایی 40 گونه و تعیین دو بایوزون شد. وجود گونه های شاخص آمونیت در بخش های زیرین و بالایی سازند دلیچای (عدم وجود داینوسیست ها دراین دو بخش) تعیین سن سازند را میسر می سازد و بر این اساس سن باژوسین پسین تا آکسفورین پیشین برای سازند دلیچای تعیین گردید. مطالعات پالینوفاسیس در این توالی منجر به شناسایی و تفکیک 3 رخساره (ii, vii, v) شد. در برش چهاربرج مطالعه ی پالینومورف های دریایی سازند دلیچای منجر به شناسایی 48 گونه و تعیین چهار بایوزون شد و بر این اساس سن باژوسین پسین تا آکسفوردین پیشین برای این سازند تعیین شد. مطالعات پالینوفاسیس در این توالی منجر به شناسایی و تفکیک 5 رخساره(ii, i, iva, vi, ivb) گردید. در برش ناویا نیز مطالعه ی پالینومورف های دریایی منجر به شناسایی 48 گونه و تعیین پنج بایوزون شد. بالاترین بخش این توالی فاقد داینوسیست می باشد و تنها بر مبنای گونه های شاخص آمونیت تعیین سن شده است و بر این اساس سن باژوسین پسین تا تیتونین پیشین برای توالی رسوبی سازند دلیچای در این برش تعیین گردید. مطالعات پالینوفاسیس در این توالی منجر به شناسایی و تفکیک 5 رخساره (vi, vii, ii, viii, ivb) شد. پالینوفاسیس های تفکیک شده در سازند دلیچای، پتانسیل تولید گاز را در برش های فریزی، قرونه و چهار برج و پتانسیل تولید نفت و گاز را در برش های دهنه اجاق و ناویا نشان می دهند. زون بندی های ایجاد شده در توالی های رسوبی سازند دلیچای در پهنه ی ساختاری بینالود در زمان باژوسین پسین تا کالووین پسین تطابق قابل توجهی را با زون بندی های استاندارد اروپای غربی پولسن و رایدینگ (poulsen & riding, 2003) نشان می دهند. همچنین در این زمان تطابق زیادی میان این زون بندی با زون بندی ایجاد شده در البرز که توسط قاسمی نژاد و همکاران (ghasemi-nejad et al., 2012) ارائه شده است، مشاهده می شود. این وضعیت ارتباط میان حوضه های رسوبی البرز و بینالود را در این زمان نشان می دهد و از طرفی این ارتباط با حوضه ی رسوبی اروپای غربی و شمال باختری تتیس، در زمان باژوسین پسین تا کالووین پسین اثبات می گردد.