چگونگی اسلام آوردن ایرانیان در قرون اول و دوم هجری

هرچه از ظهور زرتشت می گذشت عقاید این دین به سستی و تزلزل می گرایید و دولت ساسانی ضعیف تر می شد تا اینکه اعراب از سال 12 هجری به بعد طی نبردهای جسر، قادسیه، نهاوند و ... بخش هایی از ایران را با کمترین مقاومتی و با انگیزه های مادی و معنوی به تصرف خود درآوردند. ایرانیان بر این مسأله واقف شدند که عدالت اسلامی و برابری و مساوات می تواند آن ها را از بی عدالتی های حاکمان و نظام طبقاتی ساسانی برهاند و اینجا بود که صفی که در مقابل مسلمانان ایستادند گروهی از اشراف بودند ، نه مردم عادی. مردم ایران در پی روزنه ای بودند تا از بیداد و ظلم رهایی یابند. ریشه های رویگردانی آن ها از حکمرانان ساسانی به دوران های قبل از حمله اعراب بر می گشت و حمله ی اعراب تیر خلاصی بود بر پیکره ی نیمه جان امپراطوری ساسانی که بساط آن را برچید. ایرانیان که از خرد، اندیشه و پیشینه پرتوان فرهنگی و تمدنی برخوردار بودند در مقابل قرآن و اسلام که سراسر آن خرد و تعقل است سر تعظیم فرود آوردند. در فاصله یک دهه اسلام در ایران فراگیر شد و روح عدالت خواه و خردگرای ایرانی علی رغم تبعیض هایی که از اعراب می دید، حساب اسلام را از اعراب جدا دانست و اسلام را پذیرفت و بلافاصله ایرانیان حرکت تمدنی خود را از سر گرفتند و راه گذشته خود را با تکیه بر تعالیم اسلامی ادامه دادند و برترین و شایسته ترین ایدئولوژی (اسلام) را در مناسب ترین بستر (ایران) پروراندند و تمدن بزرگ اسلامی را خلق نمودند.