ساخت به اصطلاح مجهول در زبان کردی (کرمانجی،سورانی)

هدف از پژوهش حاضر بررسی تطبیقی- تحلیلی ساخت به اصطلاح مجهول در کردی سورانی و کرمانجی است که بر اساس رویکرد "دستور نقش و ارجاع" تحلیل می شود. سورانی گونه ی مهابادی و کرمانجی گونه ی ماکویی به ترتیب مجهول ساختواژی و نحوی را در نظام زبانی خود متجلی می سازند. این فرایند در سورانی از طریق افزودن تکواژ -râ/rê به ریشه ی فعلی و در کرمانجی از طریق فعل کمکی hatin "آمدن" و مصدر فعل حاصل می شود. در این رساله، در قدم اول بر اساس تعریف معنایی جدیدتر که برای دو فرانقش اثرگذار و اثرپذیر پیشنهاد شده است، نقش معنایی و نحوی این تکواژها بررسی می شود. در این مطالعه نشان داده می شود که نقش اصلی و محوری این تکواژها "پاد-اثرگذار" است. زیرا در تمامی موارد تبلور و تجلی تکواژ -râ/rê در سورانی و فعل کمکی hatin "آمدن" با مصدر فعل در کرمانجی سبب عدم حضور تمامی نقش های خاص مربوط به اثرگذار و یا در حاشیه قرار دادن آنها در سطح نحو می شود. در قدم بعدی پدیده ی مجهول در هر دو گویش مورد مطالعه قرار می گیرد. برآیند حاصل از داده ها نشان می دهد که علی رغم آنکه، کرمانجی و سورانی در بند متعدی گذشته به ترتیب نظام زبانی ارگتیو ساختواژی و غیرفاعلی-مفعولی را در نظام زبانی خود متجلی می سازند، مجهول زمان-مبنا نیست. بدان معنا که پدیده ی مجهول در هر دو گویش در زمان حال و گذشته، هر دو، از نظام زبانی فاعلی-مفعولی پیروی می کند. علاوه بر این، نشان داده می شود که مجهول هر دو مرحله ی مندرج در "اصل همگانی تقابل جهت" یعنی تغییر موضوع نحوی- ترجیحی (psa) و تغییر موضوع را که ون ولین (2007) مطرح نموده است دربرمی گیرد. افزون براین، برآیند حاصل از داده ها بیانگر این مطلب است که در زبان کردی هیچ تفاوت عمده ای به لحاظ نحوی، معناشناسی و کاربردشناختی میان مجهول ترکیبی و تصریفی مشاهده نمی شود. در مرحله ی آخر نیز با استناد بیشتر به آرای کرافت (2010) نشان داده می شود که مجهول ساختواژی و نحوی هر دو رخداد کرانمند و ناکرانمند را توصیف می کنند. بنابراین، رابطه ی مستقیمی بین ساخت مجهول و مقوله ی کرانمندی وجود ندارد.