طراحی زوج درمانی شناختی رفتاری مبتنی بر متون اسلامی و مقایسه کارآمدی آن با زوج درمانی شناختی رفتاری توسعه یافته در افزایش رضایت زناشویی زوج ها

هدف این تحقیق تدوین مبانی، ساختار و محتواهای شناختی رفتاری در زوج درمانی بر اساس متون اسلامی است. مبانی عبارت از آموزه های اسلامی است که بدون پذیرش آن ها نمی توان از هر گونه مداخله در حل روابط زوج ها از دیدگاه اسلامی سخن گفت. ساختار به دسته بندی این مداخلات اشاره دارد. محتوا و برنامه های درمانی، شیوه اجرای آموزه های اسلامی در زوج درمانی را ارائه می دهد. سپس کارآمدی این شیوه در مقایسه با زوج درمانی شناختی رفتاری توسعه یافته در افزایش رضایت زناشویی زوج ها بررسی شد. برای تدوین زوج درمانی اسلامی از روش اجتهاد دانش اسلامی که رویکردی علمی دینی است، استفاده شد. جامعه آماری، زوج های دارای مشکلات ارتباطی شهر قم است که به مراکز مشاوره مراجعه کرده اند. نمونه گیری در دسترس بود و انتصاب در دو گروه به صورت تصادفی بود. متغیر وابسته سطح رضایت زناشویی است که با مقیاس انریچ سنجیده شد. طرح تحقیق به صورت پیش آزمون و پس آزمون با یک عامل درمانی در دو سطح است. نتایج کاوش در متون دینی نشان می دهد که مداخلات اسلامی بر پایه این مبانی است: 1. جایگاه خانواده و اهمیت آن در رشد فردی اجتماعی، 2. ویژگی های خانواده سالم، 3. آسیب شناسی خانواده، 4. اهداف تشکیل خانواده، 5. چارچوب های فقهی و اخلاقی مداخله ها در زوج درمانی. همچنین روشن شد که زوج درمانی اسلامی را می توان در پنج بخش مداخله های شناختی، عاطفی، رفتاری، ساختاری و معنوی ارائه داد. در سه بخش اول متناظر با دیدگاه زوج درمانی شناختی رفتاری، در متون اسلامی مداخله ها تدوین گردیدند. در بخش ساختاری مداخلات در توزیع قدرت، حقوق زوجین و مرزها بر اساس فقه اسلامی ارائه شد. مداخله های معنوی، شامل توصیه های اعتقادی، اخلاقی و عبادی اسلام برای حل مشکلات زوجی است. در بررسی آماری روشن شد که هر دو روش تأثیر معناداری در افزایش رضایت زناشویی زوج ها دارند و تفاوت معناداری بین کارآمدی دو روش به دست نیامد.نتایج این پژوهش نشان می دهد که با استفاده از منابع اسلامی می توان مداخلاتی همتراز با رویکرد شناختی رفتاری در زمینه بهبود روابط زناشویی داشت.