بررسی واکنش های بیوشیمیایی و مولکولی زیتون (.olea europaea l) به تنش یخ زدگی

در این پژوهش ارتباط بین ویژگی های بیو شیمیایی و مولکولی با میزان تحمل به تنش یخ زدگی 11 رقم زیتون تجاری از طریق نمونه های برگ، شاخه های جدا شده و نهال بررسی شد. بعلاوه، اثر کاربرد خارجی سالیسیلیک اسید (sa) بر میزان تحمل به یخ زدگی نهال های زیتون رقم زرد نیز ارزیابی شد. برای این منظور، چهار آزمایش مختلف طراحی و اجرا شد. آزمایش اول، ارتباط بین ویژگی های بیو شیمیایی با میزان تحمل به یخ زدگی (lt50) 11 رقم مختلف زیتون در مرحله سازگاری و عدم سازگاری به سرما از طریق نمونه های برگ ارزیابی شد. برگ های جدا شده به دو گروه تقسیم شدند، گروه اول جهت اندازه گیری ویژگی های بیوشیمیایی بلافاصله با نیتروژن مایع منجمد شدند و گروه دوم برای تعیین lt50 در معرض دماهای مختلف یخ زدگی (5-، 10-، 15- و 20- درجه سانتی گراد) قرار گرفتند. نتایج نشان داد که ارقام فیشمی، میشن و شنگه متحمل ترین و ارقام زرد، مانزانیلا و آمیگدالولیا حساس ترین بودند. سازگاری به سرما فعالیت آنزیم های سوپراکسید دیسموتاز (sod)، پراکسیداز (pod)، آسکوربات پراکسیداز (apx)، کاتالاز (cat) و پلی فنل اکسیداز (ppo) و مقدار پروتئین کل را نسبت به مرحله عدم سازگاری افزایش داد. بعلاوه، بین lt50 با فعالیت cat، ppo و podدر هر دو مرحله سازگاری و عدم سازگاری به سرما همبستگی معنی داری وجود داشت. در آزمایش دوم، ارتباط بین ویژگی های بیو شیمیایی با میزان lt50 11 رقم مختلف زیتون در مرحله سازگاری به سرما از طریق شاخه های جدا شده ارزیابی شد. بدین منظور شاخه جدا شده در معرض دماهای یخ زدگی (5-، 10-، 15- و 20- درجه سانتی گراد) قرار گرفتند. نتایج نشان داد که ارقام میشن، فیشمی و لچینو متحمل ترین و ارقام مانزانیلا، زرد و آمیگدالولیا حساس ترین به تنش یخ زدگی بودند. با کاهش دمای یخ زدگی پراکسیداسیون لیپید (mda) برگ ها افزایش یافت و این افزایش در ارقام حساس بیشتر از ارقام متحمل بود. با کاهش دما میزان فعالیت آنزیم های sod، apx و cat در بیشتر ارقام زیتون کاهش یافت. آنزیم ppo و پروتئین کل در همه ارقام با کاهش دما تا 10- درجه سانتی گراد افزایش یافت، اما پس از آن کاهش نشان داد. هم چنین بین lt50 با میزان فعالیتcat و ppo همبستگی معنی داری دیده شد. در آزمایش سوم، سطح بیان ژن های بتاگلوکوزیداز (bglc) و فتی اسید دساچورازها fad7)، fad6 و (fad2 را در دو رقم فیشمی و زرد پس از 1، 4 و 8 ساعت مواجهه شدن با دمای یخ زدگی (10- درجه سانتی گراد) و نیز در مرحله ریکاوری ارزیابی شدند. نتایج نشان داد که بیان ژن bglc نسبت به شاهد در رقم فیشمی در 8 ساعت پس از تنش یخ زدگی کاهشی معنی دار و در مرحله ریکاوری افزایش معنی داری داشت. در حالی که در رقم زرد بیان این ژن در 8 ساعت پس از تنش و در مرحله ریکاوری کاهش معنی داری را نشان داد. بیان ژن fad2 در رقم فیشمی در 1و 4 ساعت پس از تنش و در مرحله ریکاوری افزایش معنی داری را نشان داد. بیان fad6 تنها در رقم فیشمی در مرحله ریکاوری افزایش معنی داری نسبت به شاهد نشان داد. هم چنین، بیان ژن fad7 تنها در رقم فیشمی در 8 ساعت پس از تنش کاهشی معنی دار و در مرحله ریکاوری افزایش معنی داری را نسبت به شاهد نشان داد. در آزمایش چهارم، نهال های زیتون رقم زرد با غلظت های مختلف sa تیمار شدند و سپس در معرض دمای مختلف یخ زدگی قرار گرفتند. نتایج نشان داد تنش یخ زدگی باعث افزایش معنی دار نشت یونی و میزان mda شد. تیمار 1 میلی مولار sa باعث کاهش نشت یونی و mda از طریق افزایش فعالیت pod، apx، cat و ppo و نیز افزایش غلظت پرولین، پروتئین و ظرفیت آنتی اکسیدانی شده است.