پترولوژی کنتاکت توده های نفوذی گابرویی و پریدوتیت های دربرگیرنده در افیولیت نائین

افیولیت ملانژ نائین با روند شمال غرب – جنوب شرق، در شمال شهر نائین واقع شده است. این افیولیت یکی از افیولیت های مزوزوئیک اطراف میکروپلیت شرق - ایران مرکزی (ceim) می باشد. از لحاظ سنگ شناسی این افیولیت شامل آهک های پلاژیک، بازالت و پیلولاوا، پلاژیوگرانیت، گابرو، پیروکسنیت، پریدوتیت های گوشته و کرومیتیت می باشد. در بخش های مختلفی از این افیولیت توده های نفوذی گابرویی روشن رنگ دیده می شوند که پریدوتیت های گوشته را قطع کرده و در کنتاکت آن ها با پریدوتیت های گوشته در اثر ایجاد یک گرادیان پتانسیل شیمیایی، سنگ های غنی از کلینوپیروکسن همچون ورلیت، الیوین کلینوپیروکسنیت و کلینوپیروکسنیت به وجود آمده اند. این سنگ ها که از سمت گابرو به سمت پریدوتیت گوشته شامل کلینوپیروکسنیت، الیوین کلینوپیروکسنیت و ورلیت هستند در اثر نوع خاصی از دگرگونی مجاورتی به خرج بخش پریدوتیتی بوجود آمده اند. این ورلیت ها و کلینوپیروکسنیت ها از کانی های الیوین (کریزولیت)، کلینوپیروکسن (دیوپسید)، اسپینل کروم دار، سرپانتین، آمفیبول (ترمولیت و هورنبلند ترمولیتی)، اپیدوت و مگنتیت تشکیل شده اند. مقایسه شیمی الیوین، کلینوپیروکسن و اسپینل های کروم دار موجود در این ورلیت ها و کلینوپیروکسنیت ها با پریدوتیت های گوشته موجود در افیولیت نائین نشان می دهد که ترکیب شیمیایی الیوین ها و کلینوپیروکسن های موجود در ورلیت ها و کلینوپیروکسنیت ها با ترکیب این کانی ها که در پریدوتیت های گوشته ای این افیولیت دیده می شوند کاملا متفاوت بوده، اما اسپینل های کروم دار آن ها شبیه اسپینل های موجود در هارزبورگیت ها می باشد. با توجه به اینکه اسپینل کروم دار کانی مقاومی در مقابل دگرگونی و دگرسانی می باشد می توان نتیجه گرفت که ورلیت ها و کلینوپیروکسنیت های موجود در کنتاکت گابروها و پریدوتیت های گوشته ای در اثر دگرگونی مجاورتی بین گابرو و پریدوتیت، و به خرج هارزبورگیت های سرپانتینی شده بوجود آمده اند. در این ورلیت ها و کلینوپیروکسنیت ها الیوین به خرج سرپانتین و کلینوپیروکسن ها نیز به خرج سرپانتین و کلسیم برگرفته از گابروها تشکیل شده اند. بررسی های صحرایی پریدوتیت هایی که از محل نفوذ گابروها فاصله دارند نیز نشان می دهد که گابروها به درون هارزبورگیت ها نفوذ کرده اند. بنابراین می توان گفت که بعد از سرپانتینی شدن هارزبورگیت های گوشته، توده های گابرویی به درون آنها نفوذ کرده و در محل کنتاکت آن ها، سنگ های جدیدی با کانی شناسی ورلیت، الیوین کلینوپیروکسنیت و کلینوپیروکسنیت تشکیل شده است. سنگ های حاصل از این دگرگونی مجاورتی بعد از تشکیل، در رخساره آمفیبولیت دچار دگرگونی ناحیه ای شده و سپس یک دگرگونی برگشتی در رخساره شیست سبز را متحمل شده اند. زمان احتمالی دگرگونی های ناحیه ای به ترتیب احتمالا ژوراسیک میانی و مرز ژوراسیک و کرتاسه (سیمرین میانی و سیمرین بالایی) بوده است.