ارزیابی میزان خسارت زنگ قهوه ای در مراحل مختلف رشدی سه رقم گندم نان

چکیده زنگ ها از عوامل مهم کاهش عملکرد در غلات بخصوص گندم می باشند. اهمیت زنگها از منطقه ای به منطقه ای به منطقه دیگر بسته به آب و هوا و میزان مقاومت ارقام مورد کاشت متفاوت است. زنگ قهوه ای، ناشی از puccinia triticina، مهمترین بیماری گندم در استان خوزستان بوده، اما میزان خسارت آن نامشخص می باشد. در این تحقیق علاوه بر مطالعه ی چرخه یبیماری در استان، خسارت وارده در اثر آلودگی در مراحل مختلف رشد و اثر آن بر عملکرد سه رقم گندم با سه نوع واکنش متفاوت نسبت به بیماری، با استفاده از طرح آماری کرتهای خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی تعیین شد. کرت اصلی شامل مایه زنی با پاشیدن یوریدیوسپور به فواصل 20-18 روز در مراحل رشدیgs58,gs37,gs31به ترتیب 58 ، 77 و 95 روز بعد از کاشت بود. ارقام چمران ، کویر و بولانی در کرت های فرعی گنجانده شدند. اندازه گیری عملکرد دانه و اجزاء عملکرد شامل تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه و همچنین عملکرد دانه ،عملکرد بیولوژیکی و شاخص برداشت در زمان رسیدگی دانه انجام گرفت. رگرسیون خطی میان درصد کاهش عملکرد محصول و تعداد روز های آلودگی برازش گردید. نتایج نشان داد که زنگ قهوه ای در شرایط استان خوزستان، بسته به رقم، زمان آلودگی و شدت آن، می تواند تا 50 درصد خسارت ایجاد نماید. این بیماری به طور معنی داری باعث کاهش وزن هزار دانه و نهایتا کاهش عملکر دانه شدو به ازای هر روز تاخیر در آلودگی بر روی رقم حساس بولانی به میزان 65/0 درصد کاهش خسارت را به همراه داشت . نتایج به دست آمده در این پژوهش و مطالعه ی روند ورود و آلوده سازی در استان نشان میدهد که به دلیل اینکه این بیماری بعد از مرحله ظهور برگ پرچم مشاهده می شود،میتوان با یک بار سمپاشی به راحتی آن را کنترل کرد. همچنین استفاده از ارقام مقاوم مانع از بروز آلودگی های همه گیر در استان می شود. واژه های کلیدی: گندم، زنگ قهوه ای، کاهش عملکرد