بررسی خصوصیات فیزیکوشیمیایی میوه و تفاوت های مورفولوژیکی و مولکولی برخی ژنوتیپ های آلبالو (prunus cerasus l.)

ایران دارای تنوع نسبتاً بالایی از درختان آلبالو (prunus cerasus l.) بوده و غنی از منابع ژنتیک این ژرم¬¬پلاسم می¬باشد. بنابراین ارزیابی و طبقه¬بندی خصوصیات این ژرم¬پلاسم غنی، از اهمیت خاصی در برنامه¬های اصلاحی و انتخاب آن¬ها برخوردار است. در این راستا خصوصیات مورفولوژیک، فیزیکوشیمیایی، اسیدهای آلی و خواص آنتی اکسیدانت میوه برخی ژنوتیپ¬های برتر آلبالوی ایران و برخی از ارقام تجاری خارجی (به عنوان شاهد) مورد ارزیابی قرار گرفت. سپس به شناسایی و تعیین روابط ژنتیک آن¬ها با استفاده از نشانگرهای مولکولی ssr و issr پرداخته شد. این پژوهش با هدف شناخت بهتر ویژگی¬های ژنوتیپ¬های انتخابی آلبالوی ایران و بررسی گوناگونی ژنتیک آن¬ها با ارقام شاهد به منظور کاربرد آن¬ها در برنامه¬های اصلاحی و دستیابی به ارقام مناسب انجام شد. بدین منظور 80 خصوصیت کمی و کیفی مربوط به قسمت¬های رویشی درخت، گل، برگ و میوه این ژنوتیپ¬ها به مدت 2 سال، طی سال¬های 1390 و 1391 مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که بین ژنوتیپ¬های مورد مطالعه از نظر این خصوصیات، تفاوت وجود داشت. تجزیه به مولفه¬های اصلی صفات مورد بررسی را در 6 گروه عاملی جای داد که مجموعاً 91/86 درصد از واریانس کل را توجیه نمودند. تجزیه خوشه¬ای خصوصیات مورد مطالعه، ژنوتیپ¬ها را در 4 گروه قرار داد که در آن برخی ژنوتیپ¬های بومی ایران جدا از ارقام شاهد قرار گرفتند. قرار گرفتن ژنوتیپ¬های ایرانی با ارقام شاهد در یک گروه نیز، نشان¬دهنده¬ی خواص رشدی و میوه¬ی بالای این ژنوتیپ¬ها می¬باشد. طبق این نتایج ژنوتیپ¬های kathlassge21، hamedan،katajo2ge9، krriv4c20 و kathla3ge23 دارای خصوصیات رشدی بهتری بوده و برتری¬هایی از نظر بالا بودن قدرت رشد، عملکرد و خصوصیات میوه را نشان دادند که باعث شدند در موقعیت بهتری نسبت به ارقام شاهد خارجی قرار گیرند که می توانند برای معرفی ارقام جدید مورد توجه قرار بگیرند. نتایج حاصل از نشانگرهای ssr و issr که برای شناسایی و تعیین روابط ژنتیک این ژنوتیپ¬های برتر انجام گرفت، نشان داد که این نشانگرها میزان چندشکلی بالایی را نشان دادند که جهت مطالعات ژنتیک آلبالو و شناسایی ارقام آلبالوها مناسب می¬باشند. نتایج ماتریس تشابه بین ژنوتیپ¬ها بر اساس این نشانگرها نشان داد که دامنه¬ی تشابه ژنتیک بین ژنوتیپ¬ها بالا بوده و تنوع بالایی بین ژنوتیپ¬ها وجود دارد. تجزیه خوشه¬ای نیز بر اساس این نشانگرها، ژنوتیپ¬های مورد مطالعه را به چندین گروه مجزا تقسیم کرد که در آن ژنوتیپ¬های ایرانی از ارقام خارجی مجزا شدند. با توجه به اینکه ژنوتیپ¬های ایرانی برتری¬هایی نسبت به ارقام خارجی دارند و در اکثر گروه¬ها به عنوان ژنوتیپ مستقل، جدا از ارقام خارجی قرار گرفتند، می¬توانند به عنوان ژنوتیپ¬های امیدبخش برای ارزیابی¬های بعدی و تکمیلی در برنامه¬های اصلاحی آلبالو جهت معرفی رقم مورد توجه قرار گیرند. همچنین نتایج این پژوهش نشان داد که این مجموعه¬ی انتخاب شده با ویژگی¬های برتر کیفی میوه و خواص آنتی اکسیدانت بالا، مزیت بالقوه¬ای را برای صنعت فرآوری و کنسانتره فراهم می¬سازد که می¬تواند برای صنعت فرآوری و همچنین سلامت مصرف¬کنندگان بسیار مفید باشد.