ارزیابی خصوصیات فیزیولوژیکی و متابولیت های ثانویه هیبریدهای جدید آفتابگردان (helianthus annuus l) در پاسخ به تنش کم آبی

تنش خشکی در آفتابگردان همانند بسیاری از محصولات کشاورزی دیگر مهمترین عامل کاهش عملکرد است. این تحقیق جهت مطالعه اثرات تنش خشکی بر سه واریته جدید آفتابگردان در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه رازی کرمانشاه انجام شد. این تحقیق به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و دو فاکتور انجام شد، به نحوی که تیمار تنش خشکی در کرت های اصلی و در سه سطح شامل سطح بدون تنش خشکی یا شاهد (آبیاری کامل یا آبیاری پس از 60 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر)، سطح متوسط تنش خشکی (آبیاری پس از 120 میلی مترتبخیر از تشتک تبخیر) و سطح تنش خشکی شدید (آبیاری پس از 180 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر) قرار گرفت. سه واریته آفتابگردان شامل واریته های فرخ،shf و cms در پلات های فرعی قرار گرفتند. کاشت بذور در 14 تیرماه سال 1390 انجام شد.. در این بررسی اثرات تنش خشکی بر رشد، عملکرد و اجزاء آن، خصوصیات مورفولوژیک، فنولوژیک، فیزیولوژیک و تغییرات کمی و کیفی پروتئین ها بررسی شد. نتایج این مطالعه نشان داد که اثر تیمار تنش خشکی بر عملکرد و اجزاء آن معنی دار بود و عملکرد و اجزاء آن را در ارقام مختلف آفتابگردان کاهش داد. تنش خشکی باعث کوتاه تر شدن دوره رشد شد. اثر تنش خشکی بر خصوصیات فیزیولوژیکی ارقام مورد بررسی مانند محتوای پرولین، مقدار قندهای محلول، پایداری غشاء سلولی، محتوای آب نسبی، کلروفیل a و b و کل کلروفیل معنی دار بود. افزایش تنش خشکی باعث کاهش غلظت کلروفیل a، کل کلروفیل، محتوای آب نسبی، شاخص پایداری غشاء و پروتئین های محلول در برگ شد و افزایش محتوای پرولین و قندهای محلول را بدنبال داشت. تأثیر تنش خشکی بر کیفیت پروتئین ها معنی دار نبود و بر الگوی الکتروگرام پروتئین تأثیری نداشت. این تحقیق نشان داد که در صورت دوره فصل کاشت مناسب و آب کافی می توان از رقم shf محصول خوبی را در منطقه کرمانشاه بدست آورد همچنین در شرایط کمبود آب و دوره رشد کوتاه می توان محصول مناسبی از ارقام فرخ و cms بدست آورد.