ارزیابی عملکرد فنی و هیدرولیکی کانال های آبیاری استان سمنان و ارایه راهکارهای بهبود عملکرد آنها

عملکرد نامطلوب شبکه های آبیاری و زهکشی موجب نگرانی جدی دولت ها شده است. واقعیت مشهود درسطح جهانی این است که اغلب پروژه های آبیاری و زهکشی اجرا شده در سطح دنیا به اهداف مورد نظر نرسیده اند و در برخی از موارد با مشکل مواجه شده اند. توسعه ی شبکه های آبیاری و تجهیز و نوسازی شبکه های آبیاری یکی از ارکان اصلی توسعه در بخش آب و کشاورزی است و سالانه هزینه های زیادی از منابع ملی صرف توسعه ی شبکه های آبیاری و تأسیسات وابسته به آنها مثل سدهای انحرافی، آبگیرها و طرح های انتقال آب می شود. با اجرای پروژه های آبیاری و زهکشی اگر چه تا حدودی مصرف آب تحت کنترل در می آید و می توان از آب استفاده بهینه نمود اما این نکته قابل ذکر است که اگر شبکه دچار مشکل شود و معضلات رخداده مرتفع نگردد به مرور زمان، بهره برداری از شبکه ی آبیاری و زهکشی دچار مشکل شده و نه تنها از منابع آب و خاک حفاظت نمی شود بلکه باعث تخریب این منابع نیز می شود از این رو است که ارزیابی عملکرد فنی و هیدرولیکی کانال های آبیاری و زهکشی ضرورت می یابد. در این تحقیق، عملکرد فنی و هیدرولیکی کانال های استان سمنان مورد هدف بوده که پایلوت شبکه ی آبیاری و زهکشی دشت گرمسار انتخاب گردید. در این راستا ابتدا با انجام بازدید میدانی و پایش در شبکه مشکلات موجود ثبت گردید، سپس اندازه گیری های لازم صورت گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که مشکلاتی از قبیل رسوب گذاری در کانال ها، رشد علف های هرز در برم کانال ها، آبندی نامناسب درزهای انقباض در بدنه کانال ها، ترک های طولی و عرضی در برخی کانال ها، تخریب بتن در راپ ها، پرشدن تنظیم کننده های نوک مرغابی از رسوب، عملکرد نامناسب دریچه های نیرپیک و غیره از اهم نارسائی های شبکه ی آبیاری گرمسار می باشد. راندمان انتقال شبکه یکی از معیارهای سنجش عملکرد می باشد که در این تحقیق مورد محاسبه قرار گرفت و در حدود 89 درصد بر آورد گردید که با توجه به عمر شبکه خوب ارزیابی می شود. برای تعیین غلظت مواد معلق در آب شبکه برای اولین بار از ترم کدورت استفاده شد و رابطه بین کدورت و غلظت مواد معلق برای این شبکه استخراج گردید. این کار در برآورد بار مواد معلق شبکه و مدیریت رسوب مفید خواهد بود. با توجه به محاسبات هیدرولیکی در مقاطع برداشت، رژیم جریان زیربحرانی بوده و از نظر طراحی مطلوب می باشد.