معاصرسازی عوامل وحدت بخش کالبدی شهرسازی ایرانی - اسلامی عهد صفوی (نمونه موردی اصفهان)

شهر اسلامی مفهوم خاصی از شهر را ارائه می دهد. در این مفهوم ارزش ها و نگرش های اسلامی تجلی می یابد و این ارزش ها و نگرش ها در ساخت عناصر شهری متبلور می شود. در شکل گیری و نحوه استقرار شهر اسلامی و چگونگی روابط اجزای تشکیل دهنده آن اصول سلسله مراتب ، کثرت ، وحدت ، تمرکز و عدم تمرکز ، تجمع ، تباین ، تناسب و ... حاکم است. در این بین اصل وحدت و توحید الهی سرچشمه تمامی اصول و ویژگی های به کار گرفته شده در شهر های اسلامی است. عالی ترین نمونه تجلی وحدت در کالبد و اجتماع شهر های ایرانی –اسلامی مربوط به دوران صفویه است. شهر دوره صفویه نه تنها دارای ارزشهای غنی معماری و شهرسازی بوده است بلکه نشان دهنده هویت یک جامعه ایرانی و اسلامی می باشد. اما رشد شهرنشینی سالهای اخیر، توسعه شهر ها را به دنبال داشته است.نکته شاخص در بسیاری از این شهر های توسعه یافته ، دو فاز شدن آنها با تمایز بخش قدیم و بخش امروزی این شهر ها از یکدیگر است . این در حالی است که تبعیت بخش امروزی شهر از شرایط روز اجتناب ناپذیر است . در نتیجه شرایط نا متعادل ،خود را به وضوح در کالبد شهر و زندگی اجتماعی مردم نشان می دهد. برای برون رفت از تفرق هایی که امروزه مبتلا به شهر های ما شده اند و بازگشت به وحدت و یکپارچگی شهری به عنوان مهمترین اصل شهر های ایرانی- اسلامی ، تحقیق ژرف در آثار گذشته به منظور یافتن اصول وحدت دهنده کالبذی برای ساخت و ساز شهر ها ،ضروری و با ارزش است .بدین منظور هدف اصلی این رساله نمایش وحدت در کالبد جدید شهر اصفهان ، با استفاده از معاصر سازی اصول به کار رفته در شهرسازی اسلامی عهد صفوی است. با در نظر گرفتن مسأله و هدف تحقیق، این پایان نامه در صدد پاسخ دادن به پرسش های زیر است:1-مفهوم وحدت در شهر دوره صفوی چگونه نمود کالبدی پیدا کرده است؟ 2-چه عواملی باعث از بین رفتن وحدت کالبدی در شهر های امروز شده است؟3- چگونه می توان عوامل وحدت بخش دوره صفوی را در شهرهای امروز به کار گرفت؟ لازم بذکر است روش تحقیق در این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از لحاظ روش در دسته پژوهشهای توصیفی –تحلیلی است.محدوده مطالعاتی پژوهش محله کوی ولیعصر واقع در منطقه 13 و محله دولت خانه صفوی واقع درمنطقه 3 شهر اصفهان است. با توجه به مطالب عنوان شده در بالا و به منظور دستیابی به هدف تحقیق، ابتدا بافت تاریخی شهر اصفهان (محله دولت خانه صفوی) مورد بررسی قرار گرفت و عواملی مانند اصل پیوستگی بافت، اصل سلسله مراتب ، اصل مرکزیت ، اصل درونگرایی و ... به عنوان عوامل موثر در دستیابی به وحدت کالبد در این بافت شناسایی شده است ، سپس این عوامل در بافت جدید شهری (کوی ولیعصر) مورد بازبینی قرار گرفت. براساس نتایج حاصل از تحقیق ، عدم رعایت عوامل و اصول دستیابی به وحدت کالبدی در کوی ولیعصر مشخص گردیده و سپس راهکارهایی برای دستیابی به وحدت در کالبد بافت ارائه شد.