تهیه و ارزیابی فرمولاسیون های مختلف قارچ metarhizium anisopliae (metschnikoff) sorokin جهت کنترل موریانه microcerotermes diversus silvestri (isoptera:termitidae) در شرایط آزمایشگاهی

موریانه ی microcerotermes diversus silvestri یک گونه ی مخرب از گروه موریانه های زیرزمینی است که به سبب تغذیه از مواد حاوی سلولز یکی از آفات مهم درختان، محصولات زراعی و چوب های ساختمانی در نواحی جنوب غربی ایران از جمله استان خوزستان به شمار می آید. تولید فرمولاسیون موثر از عوامل قارچی بیماری زا به عنوان یک راه کار تناوبی در مدیریت موریانه می تواند مشکلات مربوط به آفت کش های شیمیایی را کاهش دهد. در این تحقیق تولید انبوه قارچ metarhizium anisopliae sorokin جدایه ی demi001، اثرات فرمولاسیون های مختلف بر بقای کنیدی های این قارچ و قابلیت کنترل این فرمولاسیون ها در جمعیت های این گونه موریانه مورد بررسی قرار گرفت. ارزیابی دو محیط برنج سالم و خرده برنج جهت تولید انبوه این جدایه ی قارچی نشان داد که برنج سالم با میانگین تولید کنیدی به میزان conidia/gr108?3/4 و خرده برنج با میانگین تولید به میزان conidia/gr108?9/9 دارای اختلاف معنی داری هستند و خرده برنج با میانگین تولید بالاتر، محیط مناسب تری جهت انبوه سازی اقتصادی این جدایه ی قارچی است. هم چنین ارزیابی تأثیر فرمولاسیون های تهیه شده به صورت امولسیون وارونه از روغن های گیاهی مختلف شامل آفتابگردان، ذرت، رزماری، زیتون، کنجد و گردو و نیز فرمولاسیون شاهد حاوی آب و توئین 80 بر بقای کنیدی های قارچ در مدت 7 هفته نشان داد که بقای کنیدی های قارچ در طول زمان کاهش می یابد با این حال فرمولاسیون های تهیه شده از روغن های گیاهی مختلف نیز اثرات متفاوتی را بر بقای کنیدی ها اعمال کردند. بر اساس نتایج به دست آمده، بالاترین میانگین درصد جوانه زنی کنیدی در طول زمان به وسیله ی فرمولاسیون های شاهد و روغن زیتون فراهم شد و کم ترین میانگین درصد جوانه زنی در فرمولاسیون روغن کنجد به دست آمد. این فرمولاسیون ها در چهار غلظت 108، 107، 106 و 105 کنیدی در میلی لیتر علیه جمعیت های کارگر موریانه ی m. diversus در شرایط آزمایشگاهی ارزیابی شدند. بالاترین میانگین درصد مرگ و میر محاسبه شده در فرمولاسیون روغن کنجد و کم ترین میانگین در فرمولاسیون شاهد مشاهده شد. به علاوه نتایج بررسی ها بیان گر رابطه ی مستقیم بین غلظت فرمولاسیون های به کاربرده شده و مرگ و میر موریانه ها بود به طوری که با توجه به در صد بالای مرگ و میر در سه غلظت اول، غلظت 105 کنیدی در میلی لیتر معیار مقایسه ی فرمولاسیون ها قرار گرفت. کم ترین مقدار lt50 در این غلظت (38/2 روز) در فرمولاسیون روغن کنجد و بیشترین مقدار آن (9/15 روز) در فرمولاسیون شاهد محاسبه شد. کم ترین مقدار lc50 محاسبه شده نیز مربوط به فرمولاسیون روغن کنجد بود. علی رغم عملکرد بهتر فرمولاسیون های حاوی روغن به خصوص روغن کنجد در کنترل موریانه ، تولید فرمولاسیون از این روغن به سبب تأثیر منفی بر بقای کنیدی های قارچ مناسب نیست.