بررسی تنوع ژنتیکی برخی بنفشه های معطر ایرانی(viola spp.) با استفاده از نشانگرهای مورفولوژیکی، فیتوشیمیایی و مولکولی(issr)

بنفشه های معطر (viola spp.) گیاهانی علفی و پایا هستند که از زمان های قدیم به جهت زیبایی و خواص دارویی در اروپا کشت می شدند. این گیاهان بومی شرق آسیا، بخش هایی از مدیترانه و شمال شرقی اروپا هستند. از میان گونه های مختلف بنفشه چندگونه در ایران وجود داشته و یا بومی ایران می باشند. در این پژوهش تنوع ژنتیکی برخی از بنفشه های ایرانی با استفاده از نشانگرهای مورفولوژیکی، فیتوشیمیایی و مولکولی مورد بررسی قرار گرفت. نمونه برداری از سه استان شمالی گیلان، مازندران و گلستان در بهار سال 1391 و 1392 انجام شد و در مجموع 68 نمونه از سه گونه بنفشه جمع آوری شدند. نمونه های گل در همان محل نمونه برداری در ازت مایع فریز شدند و از بوته ها گلدان گیری شده و به دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس منتقل شدند. پس از انتقال، از برگ های تازه نمونه برداری شده و به فریزر 70- درجه سانتی گراد برای آزمایش های بعدی منتقل شدند. اندازه گیری صفات کمی و کیفی مورفولوژی در محل جمع آوری صورت گرفت و 16 صفت کمی و 6 صفت کیفی ارزیابی شد. همچنین 5 صفت فیتوشیمیایی در گل ها و برگ ها اندازه گیری شد. برای بررسی تنوع ژنتیکی از 20 نشانگر مولکولی issr استفاده شد که 18 نشانگر چندشکلی خوب نشان دادند. سه گونه از نظر موفولوژیکی، فیتوشیمیایی و مولکولی به خوبی از هم مجزا شدند. تنوع موفولوژی کمتر از تنوع فیتوشیمیایی بود و تنوع فیتوشیمیای نیز کمتر از تنوع ملکولی بود. به عبارتی تنوع ژنتیکی بیشتری در درون گونه ها دیده شد. از مجموع 117 باند تشکیل شده از نشانگرهای issr، 69 باند چند شکل بوده اند و همچنین ارزیابی تنوع ژنی نشان داد که تنها 10 درصد تنوع مربوط به تنوع بین گونه ای بوده و90 درصد تنوع مربوط به تنوع درون گونه ای می شود.