ترجمه باب اول کتاب (اسلوب المقابله فی القرآن الکریم) تالیف: دکتر کمال عبدالعزیز ابراهیم

قرآن کریم کتابی سرشار از مفاهیم راز آمیز و دارای نکته های بلاغی وادبی فراوان است و در طول تاریخ همواره منبع تحقیق و پژوهش اندیشمندان اسلامی بوده است. کتاب اسلوب المقابله فی القرآن الکریم اثر دکتر کمال عبدالعزیز ابراهیم است که ایشان در سال 1985 توانستند با نوشتن این رساله مدرک کارشناسی ارشد خود را از دانشکده ادبیات دانشگاه الزقازیق با درجه ممتاز کسب کنند. نویسنده در این کتاب اسلوب مقابله را مورد بررسی قرار داده و مطالب را بر اساس ترتیب تاریخی تهیه و تدوین نموده که در این زمینه کتابی بسیار با ارزش است و آنچه که به این کتاب اهمیت زیادی بخشیده و آن را ممتاز ساخته این است که مولف متناسب با پژوهش در بسیاری از موارد از آیات قرآن و شعر استفاده کرده است و با مهارت و ظرافت به این کار پرداخته است. نویسنده در این کتاب بین پدیده ی تقابل در تمام هستی و پدیده ی تقابل در اسلوب قرآنی رابطه برقرار می کند و مشخص می کند که این دو گانگی متضاد دلیل و برهانی بر یگانگی خداوند و وحدانیت اوست؛ چرا که این تقابل سراسر هستی را سامان داده است. انگیزه ی من از انتخاب این موضوع ناشی از علاقه ای بود که به مفاهیم و مسائل قرآنی داشتم؛ بنابراین تصمیم گرفتم پژوهشی انجام دهم که هم دارای مسائل قرآنی باشد و هم نکته ای بلاغی و هنری بیاموزد. از این رو پس از مطالعه این کتاب سعی کردم آن را به فارسی برگردانم تا برای استادان، دانشجویان و ... که در پی فرا گیری این مسائل هستند مفید باشد. همچنین در زمینه پژوهش های قرآنی نیاز مبرمی به بررسی و مطالعه است و موضوع مقابله جز در برخی تعریفات در بحثی مستقل مورد بررسی قرار نگرفته است؛ بنابراین باید پدیده تقابل در قرآن به طور کامل بررسی شود. این کتاب دارای دو باب است، باب نظری و تطبیقی. و همچنین دارای مقدمه، پیشگفتار و نتیجه گیری است که در این پژوهش فقط به باب اول پرداخته شده است. در مقدمه ی اثر انگیزه های پژوهش و اهمیت و شیوه ی آن و روش پرداختن به موضوع مطرح می شود. در فصل اول مقابله از دیدگاه ناقدان و بلاغیون مورد بررسی قرار می گیرد که مقابله را با آوردن استشهادهایی از شعر و نثر مورد بررسی قرار می دهند و اندیشه های خود را در مورد مقابله بیان می کنند. در فصل دوم این باب مفهوم مقابله در پژوهش هایی که به بلاغت قرآن می پردازد مطرح می شود و دیدگاه گروهی از بزرگان و دانشمندان بیان می شود که با ذکر شواهدی از قرآن مقابله و سایر انواع بدیعی وامکان امتزاج بین آنها را بیان می کنند و در پایان نتایجی که امکان اقتباس آن از این بخش نظری وجود داشت عرضه می شود. بنابراین این نوشته ای که پیش روی شماست تنها تلاشی در جهت آشنایی با اسلوب مقابله در قرآن و شعر است و گامی است، هر چند کوتاه که در این راه دشوار و بلند برداشته شده است، در این نوشته تلاش بر آن بوده است که ترجمه از ساختار زبان اصلی دور نشده باشد و به گونه ای وفاداری به متن رعایت شده باشد و حتی الامکان سعی کردم نه این ترجمه تحت اللفظی باشد و نه بسیار آزاد بلکه ترجمه ای بسیار روان و مناسب با فهم خواننده انجام گیرد. سعی و تلاش من در تهیه و ترجمه این کتاب بر آن بوده است که این مباحث علوم قرآنی و بلاغی را با بیانی روشن و فصیح به رشته تحریر درآورم. و به خاطر هماهنگی و تناسب بین آیات قرآن از یک نوع ترجمه و آن هم ترجمه استاد فولادوند استفاده کردم و کتاب های تفسیر را هم مد نظر داشتم و از آنجا که نویسنده ارجاعاتی در حاشیه ی متن ذکر کرده من هم ارجاعات را در پاورقی آورده ام و فهرست منابع را در پایان ذکر کرده ام. از آنجا که هیچ نوشته ی بشری خالی از اشکال نیست چنانکه لغزش و خطایی در این ترجمه می بینید تذکر دهید و مرا بدان راهنمایی کنید، در اندیشه ی آن هستم که در اولین فرصت به دست آمده به بازنگری گسترده ی آن بپردازم و راهنمایی ها و پیشنهادات شما را می پذیرم و خدا را بر این توفیق سپاسگزارم. در پایان بر خود فرض می دانم که از تمامی عزیزانی که در تهیه و تنظیم این مجموعه مرا یاری کردند تقدیر و تشکر کنم و از درگاه حق تعالی توفیق و بهروزی روزافزون تمامی این بزرگواران را خواستارم.