رویداد افک (زمینه ها، ماهیت، پیامدها و درس ها در تفاسیر فریقین)

چکیده: آیات 26-11 سوره ی نور، به ماجرای افک اختصاص دارد. در این ماجرا یکی از همسران پیامبر(ص)، به وسیله ی گروهی متهم به زنا شد؛ ولی با نزول آیات افک، برائت ظاهری وی از طرف خداوند اعلام گردید. از نظر مفسران اهل سنت و عده ای از مفسران شیعی، آن زن، عایشه بوده و از نظر گروه دیگری از مفسران شیعی، آن زن، ماریه بوده است. با دقت در ظاهرآیات و بررسی مستندات هر دو گروه، مشخص شد که شأن نزول مربوط به عایشه هرچند دارای اشکالات اساسی است و بعد ها زمینه ی سوء استفاده ی گروهی را فراهم کرد که در صدد بزرگ نمایی مقام و منزلت وی بوده اند، ولی با ظاهر آیات قرآن و اوضاع جامعه، قبل از بروز این ماجرا سازگار ی بیشتری دارد. این ماجرا که به وسیله ی منافقان و به رهبری عبدالله بن ابی سلول درجهت تضعیف جایگاه پیامبر(ص)، ایجاد فتنه درجامعه وجبران شکست های قبلی شان طراحی شده بود، تا مدتی شخصیت و مقام پیامبر(ص) را در معرض انتقاد مخالفان قرار داد؛ ولی این حادثه در مجموع برای جامعه سود مند واقع شد و افزایش بینش وهوشیاری مسلمانان را برای رویارویی با فتنه های بعدی در پی داشت. پرهیز از تهمت، شایعه سازی، بدبینی و هم چنین درپیش گرفتن رویکرد تربیتی در برخورد با خطاکار، هدف کلی نزول آیات هم پیوند این رویداد است. کلید واژه ها: افک- عایشه- ماریه- منافقان