مطالعات فرهنگی عواطف: شناخت معانی، تفاسیر و دلالت¬های کنش غیرتمندانه در ایران

در این پژوهش با اتکا به یک رویکرد پدیدارشناسانه، استقرایی و اکتشافی، به دنبال کشف فهم مردان از «غیرت¬ناموسی» و همچنین کشف موقعیت¬ها و لحظاتی از زندگی روزمره بوده¬ایم که مردان در آن غیرتمندانه احساس و رفتار می¬کنند. بدین¬منظور از نظریه مبنایی به عنوان روش پژوهش کیفی بهره گرفته¬ایم. داده¬های پژوهش نیز بوسیله مصاحبه عمیق و مشاهده مستقیم جمع¬آوری شده¬اند. جمعیت مورد مطالعه شامل مردان 20 تا 40 ساله تهرانی است و نمونه¬ها شامل 25 مرد و 5 زن بوده¬اند که طبق روش نمونه¬گیری نظری انتخاب شده¬اند. بر طبق نتایج این پژوهش، غیرت¬ناموسی نگرانی و تشویش مردان ایرانی از ابژگی و خودابژگی نوامیس خود و کنش¬های متناظر با آن است. منظور از ابژگی تقلیل کلیت وجودی زن به جنسیتش و تعامل با او به عنوان یک شی جنسی از سوی اجتماع مردانه و از طریق نگاه، کلام، تماس¬های بدنی، روابط عاطفی، معاشرت¬های اجتماعی و روابط جنسی است. خودابژگی نیز اشاره به نقش ارادی یا غیرارادی اما فعال زن در چنین تجربیاتی دارد. بر اساس یافته¬ها مردان درجات متغیری از نگرانی را در برابر سطوح مختلف ابژگی و خودابژگی تجربه می¬کنند. ترکیب ادراک مرد از فضای تعامل، وضعیت سایر مردان و وضعیت زن، نقش برجسته¬ای در برانگیختن عواطف غیرتمندانه یا غیرغیرتمندانه و واکنش¬های متناظر با آنها دارد. از این رو در عمده موارد غیرت بیشتر از آنکه عاطفه¬ای درونی باشد، عاطفه¬ای فرهنگی و موقعیت¬مند به نظر می¬رسد. با توجه به این موارد و همچنین نقش برجسته معیارهای مذهبی بطور کلی سه دسته از غیرت مورد شناسایی قرار گرفت که عبارتند از غیرت مذهبی، غیرت غیرمذهبی و غیرت بینابین. این سه دسته پیوستاری را می¬سازند که در نهایت شش سنخ اصلی: غیرت تکلیف¬گرا، غیرت سنتی، غیرت خوداجتهاد، غیرت بلاتکلیف، غیرت همنوا و غیرت غربی را تشکیل می¬دهند.