ارزشگذاری کل اقتصادی آب در غرب استان مازندران

در سالهای اخیر علم اقتصاد محیط زیست ابزارهای مناسبی برای ارزشگذاری منابع طبیعی بخصوص منابع آبی شامل ابداع کرده که در کمی نمودن ارزش خدمات آنها کمک شایان توجه ای نموده است. انجام این تحقیق در شرایط حاضر گام مهمی در کشور به منظور مراقبت از منابع آبی شمال کشور و حرکت در راستای توسعه پایدار است. در این رساله بر اساس اطلاعات موجود و جمع آوری شده بوسیله پرسشنامه ها و با استفاده از روشهای مختلف ارزشگذاری، ارزش کل اقتصادی آب در منطقه غرب استان مازندران برای سال 1390 برآورد شده است تا دورنمایی از اهمیت این منابع را مشخص نماید. نتایج حاصل از روش تابع تولید نشان می دهد که متوسط ارزش اقتصادی آب در بخش کشاورزی و صنعت به ترتیب برابر 9087 و 22017 ریال در هر مترمکعب می باشد. همچنین متوسط تمایل به پرداخت مصرف کنندگان در بخش روستایی و شهری برای آب شرب به ترتیب برابر 3078 و 3919 ریال برای هر مترمکعب می باشد. ارزش کل تفریحی سالانه رودخانه هاو دریاچه های غرب استان با به کارگیری روش ارزشگذاری مشروط و مدل یک و نیم بعدی به ترتیب برابر 324341 و3216 میلیون ریال برآورد شده است. همچنین ارزش حفاظتی سالانه این منابع معادل 48496 میلیون ریال خواهد بود. نتایج نشان داد نقش منابع آبی غرب استان مازندران در کنترل سیل معادل 7820 میلیون ریال بوده و همچنین عدد 2/40240 میلیون ریال بعنوان حداقل ارزش اقتصادی سالانه این منابع از نظر کارکرد جذب و دفع مواد مغذی و جذب رسوبات می باشد. همچنین ارزش کل منابع آبی در بخش ماهیگیری برابر 190776 میلیون ریال محاسبه شده است. نتایج نشان می دهد که جمع کل ارزش اقتصادی آب در غرب استان مازندران در سال1390 برابر 4058978 میلیون ریال بوده که از این میزان 8/98 درصد مربوط به ارزشهای استفاده ای آب و 2/1 درصد ارزشهای غیراستفاده ای (حفاظتی) آب می باشد. 6/97 درصد ارزشها مربوط به ارزشهای استفاده مستقیم بوده که سهم ارزشهای استفاده مستقیم مصرفی 5/89 درصد و سهم ارزشهای استفاده مستقیم غیرمصرفی1/8 درصد می باشد. 8/78 درصد کل ارزشها مربوط به ارزش مصرفی آب در بخش کشاورزی می باشد و بخشهای ماهیگیری، صنعت و شرب با 7/4، 5/3 و 5/2 درصد در رتبه های بعدی ارزش مصرفی آب محاسبه شده در این تحقیق قرار دارند. مطابق آمارهای موجود متوسط سهم ارزش افزوده بخش آب از تولید ناخالص داخلی استان مازندران طی سالهای دهه هشتاد، برابر 23/0 درصد است، درصورتی که مطابق نتایج این تحقیق، این شاخص در سال 1390 برابر 3/11 درصد می باشد. لذا پیشنهاد می گردد چنانچه ارزش آب در بخشهای مختلف اقتصادی بصورت ارزش تولیدنهایی آب و تمایل به پرداخت مصرف کنندگان محاسبه گردد و به عنوان سهم بخش آب در حسابهای ملی و منطقه ای کشور منظور گردد، سهم واقعی بخش آب در تولید ناخالص داخلی مشخص خواهد شد.