بررسی رابطه صادرات غیرنفتی و بهره وری در بخش صنعت ایران

بدست آوردن رشد اقتصادی پایدار، یکی از مهمترین چالشهای اقتصادی کلان در هر کشور میباشد. یک روش موثر جهت دستیابی به رشد اقتصادی پایدار با توجه به کمیابی منابع تولیدی، ارتقاء بهره وری است. در نظریه های رشد اقتصادی مبتنی بر صادرات، بر این فرضیه تأکید دارند که صادرات یک عامل کلیدی در ارتقاء رشد بهره وری میباشد. این نظریه ها بر این دیدگاه استوارند که صادرات، سرمایه گذاری را به بخشهای اقتصادی کاراتر هدایت میکند. گسترش بازار برای محصولات ساخت داخل منجر به دستیابی به صرفه های مقیاس میگردد و قرار گرفتن تولیدات داخلی در معرض رقابتهای بین المللی، صاحبان بنگاههای تولیدی را وادار به پایین نگهداشتن هزینه ها و انگیزه ابداع تغییرات تکنولوژیکی مینماید. در مقابل، این نظریه وجود دارد که افزایش بهره وری، زمینه را برای کاهش هزینه های تولید و در نتیجه ورود به بازار جهانی فراهم میآورد و موجب افزایش صادرات میگردد. هر کدام از این دو نظریه میتواند منجر به سیاستگذاریهای متفاوتی گردد. بنابراین این مسئله که آیا رشد صادرات به بهره وری بیشتر میانجامد و یا بهره وری موجب رشد صادرات میشود، همواره مورد بحث بوده است. از اینرو در این پژوهش، تلاش شده است تا با استفاده از دادههای صنایع کارخانه ای ایران براساس کدهای isic سه رقمی در طی دوره ی 1389-1380، رابطه بین صادرات غیرنفتی و بهره وری در بخش صنعت ایران با استفاده از مدلهای اقتصاد سنجی مشخص گردد. برای این منظور پس از تدوین یک نوع مدل تصحیح خطا در قالب رویکرد دادههای تابلویی، که در آن به طور همزمان رابطه بلندمدت و کوتاهمدت دو متغیر برآورد میگردد، رابطه علیت میان دو متغیر صادرات و بهره وری نیز مورد آزمون قرار میگیرد. نتایج حاصله نشان میدهد که رابطه بلندمدت مثبت و معنی داری میان این دو متغیر وجود دارد و جهت رابطه علیت میان این دو متغیر در بخش صنعت ایران به صورت یک سویه از سمت متغیر بهره وری به سوی صادرات غیرنفتی میباشد.